اگر برای چند روز بهصورت موقتی غمگین باشید، طبیعی است؛ اما اگر غمگینبودن شما بیشتر از دو هفته تداوم داشته باشد، احتمالا به نوع خاصی از افسردگی مبتلا شدهاید. سوالی که پیش میآید این است که افسردگی چیست؟ افسردگی یکی از بیماریهای روانی شایع است که انواع مختلفی دارد. هر یک از انواع افسردگی دارای علائم خاصی هستند و خلقوخوی افراد را تحتتاثیر قرار میدهند. در این مقاله از تهران آر تی ام اس ابتدا قصد داریم به معرفی انواع افسردگی و علائم آن بپردازیم و سپس راجعبه مدتزمان افسردگی و زمان مراجعه به دکتر برای درمان این بیماری صحبت کنیم.
آشنایی با انواع افسردگی
همانطور که در مقدمه نیز اشاره کردیم، افسردگی که یکی از انواع بیماری های اعصاب و روان است و انواع مختلفی دارد. افرادی که به آن مبتلا میشوند، علاقه خود را به انجام کارهایی که قبلا برایشان لذتبخش بوده است، از دست میدهند. در ادامه این بخش با انواع افسردگی و علائم هر یک آنها آشنایتان خواهیم کرد.
افسردگی شدید یا اساسی (MDD)
افسردگی شدید یا اساسی که با نام افسردگی ماژور نیز شناخته میشود، یکی از انواع شایع افسردگی است که ابتلا به آن روابط شخصی، خانوادگی و اجتماعی افراد را تحتتاثیر قرار میدهد. عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی و محیطی، سابقه قبلی ابتلا به افسردگی، رویدادهای زندگی، استرس و غیره شانس ابتلا به این بیماری روحی و روانی را افزایش میدهند. از مهمترین علائم افسردگی شدید یا اساسی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییر اشتها
- تغییر وزن
- اختلال در خواب
- احساس گناه و بیارزشی
- خستگی و بیحالی
- کاهش میل جنسی
- سردرد
- مشکل تمرکز
- اختلال در حافظه
- عدم توانایی برای تصمیمگیری
- افکار مرگ، خودکشی و خودآزاری
- اقدام به خودکشی
- نگرانی و اضطراب دائمی
- بیعلاقهشدن نسبت به فعالیتهای لذتبخش
- حالت روحی نامناسب
- نداشتن انگیزه و انرژی برای انجام فعالیت روزانه
- احساس ناامیدی و غم پایدار
افسردگی پیش از زایمان
یکی دیگر از انواع افسردگی که در زنان شایع است، افسردگی پیش از زایمان نام دارد. در این بیماری فرد با افسردگی دستوپنجه نرم میکند؛ اما قصد باردارشدن هم دارد. به همین دلیل حتما باید قبل از هر اقدامی با روانپزشک خود و یک پزشک عمومی مشورت کند.
عوامل مختلفی مانند سقط قبلی یا مردهزایی، استرس، حاملگی ناخواسته، ضعیف بودن کیفیت روابط، سابقه سوءاستفاده جنسی و غیره در بروز این نوع افسردگی نقش دارند. مهمترین علائم افسردگی پیش از زایمان عبارتاند از:
- احساس غم و اندوه بهصورت مداوم
- بدشدن خلقوخو
- بی علاقهگی به دنیای اطراف
- احساس خستگی دائمی
- کمبود انرژی
- لذت نبردن از انجام کارهای موردعلاقه قبلی
- اختلال در خواب شبانه
- کاهش یا افزایش اشتها
- اضطراب و تحریکپذیری
- افکار ترسناک و خودکشی
- احساس پوچی و ناامیدی
- قطع رابطه با خانواده و دوستان
- احساس بیتفاوتی نسبت به کودک
افسردگی پس از زایمان (PPD)
یکی دیگر از انواع افسردگی که در اثر تغییرات هورمونی دوره بارداری و بعد از متولدشدن نوزاد ایجاد میشود، افسردگی پس از زایمان نام دارد. آمارها نشان میدهد که در ایران 15 درصد از زنان بعد از زایمان به افسردگی مبتلا میشوند. از مهمترین علائم افسردگی پس از زایمان میتوان موارد زیر را نام برد:
- احساس غم و اندوه زیاد
- احساس ناامیدی و پوچی
- خشم و برانگیختگی
- گریه مداوم یا قرارداشتن در آستانه گریه
- بیعلاقهشدن به سرگرمیهای معمولی
- اختلال در خواب
- افزایش یا کاهش اشتها
- بیارزش دانستن زندگی
- ناتوانی در مقابله با مشکلات
- ترس از تنها ماندن با نوزاد
- وسواس بیشازحد
- بروز مشکل در تصمیمگیری و عدم تمرکز
- بیعلاقهبودن نسبت به نوزاد
- خستگی و بیحالی
- فاصلهگرفتن از جامعه
- نوسانات شدید خلقی
- احساس بیارزشی نسبت به خود
- افکار خودکشی یا صدمهزدن به نوزاد
- حملات پانیک و اضطراب شدید
افسردگی فصلی (SAD)
افسردگی فصلی (Seasonal Affective Disorder) بهعنوان یکی دیگر از انواع افسردگی بیشتر با تغییر فصل اتفاق میافتد. کسانی که به این نوع افسردگی مبتلا هستند، معمولا در یکی از فصلهای سال با مشکلاتی مانند اضافه وزن، خوابآلودگی، غمگینبودن و اختلالات عاطفی مواجه میشوند. ابتلا به افسردگی فصلی در خانمها چهار برابر بیشتر از آقایان است. از مهمترین علائم افسردگی SAD میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش نیاز به زیاد خوابیدن بهصورت غیرعادی
- بالا رفتن وزن
- کنارهگیری از حضور در جامعه
- احساس ناامیدی و بیارزشی
- احساس کلافگی، رخوت یا بیقراری
- افکار مرگ و خودکشی
- لذت نبردن از کارهایی که قبلا لذتبخش بوده
- از دست دادن یا کاهش انرژی
- کاهش توانایی تصمیمگیری و حل مسئله
افسردگی غیر معمول
افسردگی غیرمعمول یا آتیپیک (Atypical Depression) یکی دیگر از انواع افسردگی است و در زنان سه برابر بیشتر از مردان مشاهده میشود. حدود 15 تا 36 درصد از کل افراد مبتلا به افسردگی به این نوع اختلال مبتلا هستند. این بیماری در اثر عواملی مانند عوامل بیولوژیکی، سابقه خانوادگی و حوادث و اتفاقات زندگی مانند تجارب نامطلوب و منفی دوران کودکی، ابتلا به بیماریهای جدی شامل ایدز، سرطان، سکته مغزی، مشکلات قلبی و غیره به وجود میآید و علائم آن از سالهای نوجوانی به بعد بروز پیدا میکند. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند با علائم زیر مواجه میشوند:
- افزایش اشتها و وزن
- اختلال در خوردن غذا
- خوابیدن بیشازحد یا بیخوابی
- تصویر بد از بدن
- بیحسی طولانی در بازوها و پاها
- احساس طردشدگی
- حساسیت شدید به انتقاد
- خلقوخوی واکنشی شدید
- غمگین بودن و لذت نبردن از زندگی
- افکار مرگ و خودکشی
- مشکل در تصمیمگیری و تمرکز
- کمبود انرژی و خستگی
- احساس گناه و بیارزشی
- هذیان و توهم
- احساس بیرمقی و سنگینی در دستها و پاها
افسردگی مداوم
افسردگی مداوم (PDD) یا دیستایمی یکی از انواع افسردگی مزمن است که بهصورت خفیف، متوسط و شدید ایجاد میشود و افکار، خلقوخو و بدن فرد مبتلا را تحتتاثیر قرار میدهد. زنان دو برابر بیشتر از مردان به افسردگی مداوم مبتلا میشوند. باتوجهبه شروع این افسردگی در سن پایین بررسی علائم آن در کودکان و نوجوانانی که سابقه خانوادگی دارند یا در شرایط سخت زندگی میکنند، اهمیت زیادی دارد. از مهمترین علائم افسردگی مداوم میتوان موارد زیر را نام برد:
- پرخوری یا پراشتهایی
- اختلال در خواب
- خواب زیاد
- پایینآمدن عزتنفس
- کاهش تمرکز
- احساس خستگی و بیانرژی شدن
- احساس ناامیدی
- حس انزوا و گوشهگیری
- ناتوانی بیماران سالمندان در مراقبت از خود
- احساس غم، اندوه، گناه و درماندگی
- بیعلاقهشدن نسبت به فعالیتهای روزمره
- بروز اختلال دوقطبی در کودکان و نوجوانان
- تحریکپذیری و عصبانیت
- ناتوانی در شادشدن
- فاصلهگرفتن از اجتماع
- تجربه دورههای مختلف افسردگی
افسردگی مانیک یا اختلال دوقطبی
یکی دیگر از انواع افسردگی که افراد مبتلا به آن خلقوخوی غیرطبیعی هیپومانیا یا شیدایی را در دورههایی تجربه میکنند، افسردگی مانیک یا اختلال دوقطبی نام دارد. شدت علائم این نوع افسردگی گاهی بهحدی زیاد است که منجر به بستریشدن بیمار در بیمارستان میشود. براساس تحقیقات موسسه ملی سلامت ذهن اختلال دوقطبی چند نوع مختلف دارد که عبارتاند از: اختلال دوقطبی نوع یک، اختلال دوقطبی نوعدو، اختلال خلق ادواری یا سایکلوایمیا و اختلال دوقطبی پیشرونده.
از مهمترین علائم این نوع افسردگی در فاز شیدایی میتوان به مواردی مانند اعتمادبهنفس کاذب، احساس سرخوشی، ضعیفشدن قدرت قضاوت، افزایش سرعت گفتار، تحریکپذیری و پرخاشگری، فعالیت بدنی زیاد، انجام رفتارهای پرخطر، غیرمعقولشدن هزینههای مالی، تمایل شدید به انجام کارها و رسیدن به اهداف، نیاز بسیار اندک به خوابیدن، استفاده خطرناک از الکل و موادمخدر، پریشانشدن زودهنگام، عملکرد ضعیف در مدرسه یا محلکار، غیبتهای زیاد در محلکار یا محل تحصیل و متوهمشدن و فرار از واقعیات اشاره کرد.
- بیماران مبتلا به اختلال دو قطبی در فاز افسردگی نیز با علائم زیر مواجه میشوند:
- بیخوابی، بیحالی و خستگی
- احساس غم و ناامیدی
- پایین آمدن عزتنفس
- اضطراب و تحریکپذیری
- بینظمی
- بلاتکلیفی
- افکار مرگ و خودکشی
- احساس درد مزمن غیرقابل وصف
- احساس گناه
- کاهش یا افزایش اشتها
افسردگی موقعیتی
در افسردگی موقعیتی (Situational Depression) بهعنوان یکی دیگر از انواع افسردگی یک رویداد استرسزا فرد را به این بیماری مبتلا میکند. اتفاقهایی مانند طلاق، مشکلات زناشویی، بیماریهای همهگیر مانند کرونا، بچهدارشدن، جابهجایی محل زندگی، تغییر شغل، مرگ عزیزان، مرگ حیوان خانگی، تجربه تجاوز، سرقت، مشکلات مالی، بلایای طبیعی، بازنشستگی، ناپایداری زندگی، مشکلات اجتماعی و غیره در بروز افسردگی موقعیت نقش زیادی دارند. علائم و نشانههای مهم افسردگی موقعیتی عبارتاند از:
- احساس درماندگی، عصبانیت و غم
- احساس ناامیدی و بیانگیزگی
- بدخلقی و غمگینی
- گریهکردن مداوم
- بیعلاقهشدن نسبت به فعالیتهای اجتماعی
- افکار مرگ و خودکشی
- انزوا و گوشهگیری
- از دست دادن یا افزایش اشتها
- نداشتن توانایی برای کنارآمدن با موقعیت جدید
- ترس و بیاعتمادی
- اختلال در خواب
- تغییر در رفتار و عادات
- مشکلات تمرکز و توجه
افسردگی پیش از قاعدگی (PMDD)
یکی از انواع افسردگی که فقط بعضی از خانمها به آن مبتلا میشوند، افسردگی پیش از قاعدگی است. در این اختلال تغییرات خلق وخو بیشتر از سایر علائم خود را نمایان میکنند و عواملی مانند استعمال دخانیات بهویژه سیگار، ورزش نکردن، سابقه ابتلا به افسردگی، خواب ناکافی، ضربه روحی و عاطفی، استفاده بیشازحد از مشروبات الکلی و غیره باعث تشدید آن میشود.
برای کاهش علائم ناشی از PMS میتوان از روشهایی مانند ورزشکردن حداقل سهبار در هفته، کاهش مصرف کافئین دوهفته قبل از قاعدگی، استراحت کافی و مدیریت و کاهش استرس استفاده کرد. چند روز قبل از شروع قاعدگی و بهدلیل تغییرات هورمونی که در بدن زنان اتفاق میافتد، علائم زیر بروز پیدا میکنند:
- افزایش اشتها و پرخوریکردن
- هوسکردن برخی از غذاها
- تحریکپذیری
- نوسانات خلقی
- گریهکردن
- احساس اضطراب یا استرس شدید
- خود انتقادی
- احساس ناامیدی
- غمگینبودن
- خستگی شدید
- عدم توانایی در تمرکز
- نفخ
- درد و حساسشدن سینهها
- کاهش میل جنسی
- پنیک اتک یا حمله هراس
- بیعلاقهگی و عدم تمایل به انجام فعالیتهای روزانه
افسردگی سایکوتیک
یکی از انواع افسردگی که فرد مبتلا به آن علاوه بر اینکه با علائم افسردگی روبرو میشود، روانپریشی را نیز تجربه میکند، افسردگی سایکوتیک (Psychotic depression) یا روانپریشانه نام دارد. تحقیقات نشان میدهد که حدود 4 درصد از افراد بزرگسال هر جامعهای به این نوع افسردگی مبتلا میشوند و زندگی شخصی و اجتماعی آنها تحتتاثیر قرار میگیرد. از علائم مهم این بیماری میتوان موارد زیر را نام برد:
- توهم در حس شنیداری
- بوییدن و دیدن چیزهای غیرواقعی
- داشتن تفکرات هذیانی
- خستگی طولانی و نداشتن انرژی
- نفرت داشتن از خود
- احساس درماندگی
- احساس غم و ناامیدی دائمی
- بیحوصلگی و گیجی
- اختلال در خواب
- کندشدن حرکات، احساسات و افکار
- کاهش قدرت تصمیمگیری و تمرکز
- تغییر وزن و اشتها
- بیعلاقهشدن نسبت به کارهای روزانه
- پارانویا و تحریکپذیری
اختلال تنظیم خلقی مخرب
اختلال تنظیم خلقی مخرب (DMDD) یکی از انواع افسردگی است که گروه سنی کودکان با آن مواجه میشوند. کودکان مبتلا به این بیماری با کودکان بداخلاق متفاوت هستند و شدت بداخلاقی در آنها به مراتب بیشتر است. علائم این اختلال قبل از سن 10 سالگی بروز پیدا میکند و از سن 6 تا 18 سالگی میتوان آن را تشخیص داد. عواملی مانند کمبود توجه از طرف والدین، اختلافات خانوادگی، خصومت والدین و اعتیاد آنها به مواد مخدر در بروز این بیماری نقش دارند. علائم این بیماری عبارتاند از:
- کجی خلقی شدید و مکرر
- پرخاشگری کودک بیشتر از سه بار در هفته
- عصبانیتهای بیشازحد و بیجا
- بروز واکنشهای غیرمناسب برای سن کودک
- عصبانیت، کجخلقی و زودرنجشدن حین عصبانیت
- بروز علائم متفاوت در مکانهای مختلف
- تحریکپذیری و بدقلقی
- اضطراب
افسردگی بالینی
یکی دیگر از انواع افسردگی که تاثیر منفی روی زندگی افراد مبتلا میگذارد و درصورت درمان نشدن خطر بروز بیماریهای جسمی را نیز افزایش میدهد، افسردگی بالینی نام دارد. عواملی مانند شرایط زندگی و مواجه شدن با مشکلات استرسزا، ژنتیک، تغییرات شیمیایی در مغز، عوامل بیولوژیکی، اختلالات هورمونی، مصرف موادمخدر و الکل و مشکلات اجتماعی نقش مهمی در ابتلا به این نوع افسردگی دارند. این بیماری روانشناختی با علائم زیر همراه است:
- احساس غمگینی و حالت افسردگی
- خستگی و کاهش انرژی
- اختلالات خواب
- تغییر در اشتها
- کاهش تمرکز و اشتها
- افکار مرگ و خودکشی
- تحریکپذیری و عصبانیت
- از دستدادن علاقه به انجام فعالیتهای روزمره
- منزویشدن و دوری از اجتماع
- اختلال و عقبماندگی روانی حرکتی
- احساس گناه و بیارزشی
افسردگی ناشی از بیماری
افسردگی ناشی از بیماری یکی از شایعترین انواع افسردگی است و همانطور که از نامش پیداست، بعد از ابتلا به بیماریهای جسمانی مانند سکته مغزی، دیابت، بیماریهای قلبی، سرطان، بیماریهای عفونی، بیماریهای التهابی و دیگر بیماریهای مزمن ایجاد میشود. از مهمترین علائم این اختلال میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دوره خلق افسرده به مدت طولانی
- کاهش محسوس علاقه به انجام کارهای روزمره
- همراه بودن با سایر اختلالات افسردگی
- اختلال در عملکرد اجتماعی و شغلی
- بیخوابی یا خوابیدن بیشازحد
- کندشدن سرعت انجام کارها
- کاهش شدید انرژی و خستگی
- احساس بیارزشی، خشونت، رنجش سریع یا افزایش دردها و بیماری های جسمی
آیا کودکان نیز افسرده میشوند؟
بله، کودکان نیز ممکن است به افسردگی مبتلا شوند. برخلاف تصور عمومی که افسردگی را بیماری بزرگسالان میدانند، این اختلال در هر سنی، حتی دوران کودکی، رخ میدهد. افسردگی در کودکان ممکن است با علائمی مانند کاهش علاقه به بازیها و فعالیتهای روزمره، تغییرات در الگوی خواب و خوراک، تحریکپذیری، احساس غم و اندوه مداوم و حتی مشکلات در تمرکز و یادگیری بروز کند.
عوامل مختلفی مانند محیط خانوادگی، تجربیات استرسزا (مثل طلاق والدین یا مرگ یکی از عزیزان)، مشکلات در روابط اجتماعی و حتی ژنتیک نیز میتوانند در بروز افسردگی در کودکان نقش داشته باشند. شناسایی زودهنگام این اختلال و ارائه حمایت روانی مناسب به کودکان کمک میکند تا از این وضعیت بهبود یابند و دوران کودکی سالمتری داشته باشند.
افسردگی در زنان
افسردگی در زنان نسبت به مردان شیوع بیشتری دارد. عوامل بیولوژیکی، هورمونی، روانی و اجتماعی همه میتوانند نقش مهمی در افزایش خطر ابتلا به افسردگی در زنان داشته باشند. نوسانات هورمونی، مانند دوران قاعدگی، بارداری، زایمان، و یائسگی تأثیر زیادی بر وضعیت روانی زنان میگذارد. همچنین، زنان بیشتر در معرض استرسهای اجتماعی، مانند مسئولیتهای خانوادگی و کاری مضاعف یا مواجهه با تبعیض و خشونت خانگی قرار دارند که متاسفانه به افزایش خطر ابتلا به افسردگی منجر میشود. ازاینرو اهمیت مراقبتهای روانی، حمایت خانوادگی و مشاورههای تخصصی در مدیریت این نوع افسردگیها بسیار بالاست.
افسردگی در سالمندان
افسردگی در سالمندان نیز یکی از مسائل رایج و گاهی نادیده گرفته شده است. با افزایش سن، افراد با چالشهای متعددی مانند از دست دادن عزیزان، انزوای اجتماعی، کاهش تواناییهای جسمی و ذهنی یا بیماریهای مزمن مواجه میشوند که این عوامل میتوانند زمینهساز افسردگی در سالمندان شوند. علائم افسردگی در این گروه سنی معمولا کمتر تشخیص داده میشود، زیرا برخی از علائم آن مانند خستگی و کاهش انرژی متاسفانه به عنوان بخشی از فرایند طبیعی پیری تلقی میشود.
سالمندانی که دچار افسردگی میشوند، اغلب به فعالیتهای روزمره بیعلاقه میشوند، احساس ناامیدی میکنند و حتی به خودکشی فکر میکنند. شناسایی زودهنگام و ارائه خدمات درمانی و حمایتی به سالمندان به بهبود کیفیت زندگی آنها کمک میکند و از پیشرفت افسردگی جلوگیری خواهد کرد.
مدت زمان افسردگی چقدر است؟
باتوجهبه اینکه انواع افسردگی معمولا عود میکنند، افراد مبتلا به افسردگیهای مختلف دورههای متفاوتی از این بیماری را بهمدت چندهفته و حتی چندماه تجربه خواهند کرد. روانپزشکان اولین دوره افسردگی را حدود 4 ماه تخمین میزنند؛ اما به این نکته توجه داشته باشید که اگر بلافاصله بعد از مشاهده علائم افسردگی برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید، دوره افسردگی کوتاهتر و احتمال بهبود سریع بیشتر میشود. مدت زمان افسردگی به شدت افسردگی و نوع درمان نیز بستگی دارد. بهعنوان مثال درمان افسردگی با استفاده از دارو بهمدت 6 ماه تا 1 سال بهطول میانجامد.
برای درمان افسردگی چه زمانی باید به دکتر مراجعه کرد؟
بهطورکلی نمیتوان زمان مشخصی را برای مراجعه به پزشک و درمان افسردگی مشخص کرد؛ زیرا شدت افسردگی و تاثیری که علائم آن بر زندگی افراد میگذارد، در هر فردی با فرد دیگر متفاوت است. با این حال روانشناسان توصیه میکنند که بیماران درصورت ادامهدارشدن علائم افسردگی و عدم بهبود آن هر چه زودتر برای شروع درمان به پزشک مراجعه کنند.
گاهی اوقات علائم این بیماری بهحدی شدید است که در انجام فعالیتهای روزانه، کار، زندگی، تحصیل، روابط فردی و اجتماعی فرد اختلال به وجود میآورد. بیتوجهی به علائم بیماریهای افسردگی خطر خودکشی را نیز افزایش میدهد. روانپزشکان برای تشخیص نوع بیماری از تست انواع افسردگی استفاده میکنند؛ البته این آزمایش به تنهایی نمیتواند در تشخیص بیماری به روانشناس یا روانپزشک معالج کمک کند، بلکه در کنار آن باید سایر علائم را نیز مورد بررسی قرار دهد.
سخن پایانی
در این مقاله راجعبه رایجترین انواع افسردگی شامل افسردگی شدید یا اساسی، افسردگی پیش از زایمان، افسردگی پس از زایمان، افسردگی فصلی، افسردگی غیرمعمول، افسردگی مداوم، افسردگی مانیک یا اختلال دوقطبی، افسردگی موقعیتی، افسردگی پیش از قاعدگی، افسردگی سایکوتیک، اختلال تنظیم خلقی مخرب، افسردگی بالینی و افسردگی ناشی از بیماری صحبت کردیم و به معرفی علائم هر یک از آنها پرداختیم. مدت زمان افسردگی و بهترین زمان مراجعه به دکتر برای درمان افسردگی موارد دیگری بود که در این مقاله درباره آنها توضیح داده شد. درصورت مشاهده علائم افسردگی در خود یا اطرافیانتان هر چه زودتر به یک روانشناس یا روانپزشک باتجربه مراجعه کنید تا مراحل درمان با سرعت بیشتری پیش رود. بیتوجهی به علائم افسردگی و دیر مراجعه کردن به پزشک مدت زمان افسردگی را افزایش میدهد.
افسردگیهای اساسی، پیش از زایمان، بعد از زایمان، فصلی، غیرمعمول، مداوم، مانیک، موقعیتی، پیش از قاعدگی، سایکوتیک، تنظیم خلقی مخرب، بالینی و ناشی از بیماری.
افزایش اشتها و پرخوری، هوس غذا، تحریکپذیری، نوسانات خلقی، گریه کردن، استرس و اضطراب شدید، احساس ناامیدی و غمگینی، درد و حساس شدن سینهها، پنیک اتک و غیره.
مدت زمان افسردگی به شدت افسردگی و نوع درمان بستگی دارد.
بهترین زمان مراجعه به پزشک زمانی است که علائم بیماری ادامهدار شود و زندگی فرد را با اختلال مواجه کند.
خیر، روانشناسان و روانپزشکان در کنار این تست باید علائم بیمار را نیز موردبررسی قرار دهند تا به تشخیص دقیق و درستی برسند.
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید