میگرن چشمی چیست و چه علائمی دارد

میگرن یکی از شایع‌ترین اختلالات عصبی است که بسیاری از افراد در سراسر جهان با آن مواجه هستند. این بیماری انواع مختلفی دارد که هرکدام از آنها علائم و شرایط خاص و متفاوتی را در فرد مبتلا، ایجاد می‌کند. یکی از انواع میگرن، میگرن چشمی یا اوکولار است که به طور مستقیم بر سیستم بینایی تأثیر می‌گذارد و متاسفانه در بسیاری از مواقع خصوصا در نوعِ شدید، زندگی روزمره فرد را به طور جدی تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. در این مقاله به بررسی کامل این نوع میگرن، علائم، علل، و روش‌های درمان آن خواهیم پرداخت.

میگرن چشمی چیست

میگرن چشمی همانطور که در مقدمه هم توضیح مختصری دادیم، نوعی میگرن است که در صورت ابتلا، اختلالات موقت بینایی را در فرد ایجاد می‌کند. این اختلالات معمولاً به صورت دست دادن دید در یک چشم یا دیدن الگوهای نوری غیرطبیعی مانند خطوط زیگزاگ، نقاط کور و فلاش‌های نور ظاهر می‌شوند. این علائم معمولاً به صورت موقتی و برای مدت‌زمان کوتاهی فرد را درگیر خود می‌کند، اما ممکن است فردی که دچار آن می‌شود یا این نوع میگرن را با سردرد یا بدون سردرد تجربه کند.

این نوع میگرن اغلب به دلیل مشکلاتی در جریان خون به شبکیه یا تحریک عصبی در ناحیه چشم ایجاد می‌شود. افراد مبتلا ممکن است در هنگام بروز علائم نگرانی‌های جدی در مورد سلامتی خصوصا چشم‌های خود پیدا کنند؛ چرا که از دست دادن بینایی حتی به صورت موقت تأثیر روانی زیادی روی آنها می‌گذارد؛ با این حال، باید توجه داشت که این نوع میگرن معمولاً به‌ندرت باعث آسیب جدی در فرد می‌شود.

اوکولار معمولاً در افرادی رخ می‌دهد که سابقه میگرن دارند. همچنین، زنان و افرادی که در خانواده‌شان سابقه میگرن وجود دارد، بیشتر در معرض این نوع میگرن قرار دارند. عوامل محیطی و سبک زندگی نیز در بروز این اختلال نقش دارند.

این نوع میگرن برخلاف هاله میگرن، فقط بر یک چشم تأثیر می‌گذارد و اغلب با اختلالات دیگر مانند هاله‌های بینایی در میگرن معمولی اشتباه گرفته می‌شود. تشخیص دقیق این بیماری نیازمند بررسی تخصصی توسط پزشک است. و باید حتما این مورد یعنی مراجعه به پزشک متخصص را جدی گرفت.

علائم میگرن چشمی

میگرن چشمی در افراد مختلف با مجموعه‌ای از علائم بینایی و غیر بینایی بروز می‌کند و ممکن است برخی از افراد تمامی  علائم را داشته باشند و برخی دیگر فقط تعدادی از این علائم را تجربه کنند؛ در هر حال شناسایی دقیق هرکدام از این علائم کمک می‌کند تا پزشک درک بهتری از وضعیت و شدت این نوع اختلال در بیمار پیدا کند و بهترین روش درمان و مدیریت این اختلال را پیشنهاد دهد.

در حالت کلی اکثر افراد ظاهر شدن علائم این بیماری را به صورت ناگهانی تجربه می‌کنند و می‌گویند که این علائم به طور موقت دیدشان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند و آنها را با مشکل مواجه می‌کنند. هرچند در هر سنی احتمال بروز این بیماری وجود دارد ولی اغلب مبتلایان به این نوع میگرن، در سنین 30 تا 39 سال هستند و زنان بیشتر از مردان به آن دچار خواهند شد. شناسایی این علائم به تشخیص زودهنگام و مدیریت بهتر این اختلال کمک خواهد کرد.

پزشک متخصص با بررسی علائم زیر، میگرن چشمی را تشخیص می‌دهد:

1. اختلالات بینایی: شایع‌ترین علامت این نوع میگرن از دست دادن موقت دید در یک چشم است. این مشکل در افراد مختلف از چند دقیقه تا چند ساعت ادامه پیدا می‌کنند.
2. فلاش‌های نور: مبتلایان به این نوع میگرن، نقاط نور درخشان یا خطوط زیگزاکی را در میدان دید خود مشاهده می‌کنند.  
3. نقاط کور: برخی از افراد در میدان بینایی خود، نواحی و نقاط تاریک یا غیرقابل دیدن را احساس می‌کنند که ابتدا کوچک است و به مرور، بزرگ‌تر می‌‌شود.
4. سردرد: در برخی موارد، این نوع میگرن با سردردهای شدید یا ملایم همراه است.
5. حالت تهوع و سرگیجه: این علائم گاهی اوقات با اختلالات بینایی همراه هستند و فرد را با مشکلات ناراحت‌کننده‌ای مثل حالت تهوع و سرگیجه مواجه می‌کند.

علت میگرن چشمی چیست

علت میگرن چشمی هنوز به طور دقیق مشخص نشده است، اما تحقیقات نشان داده‌اند که این بیماری اغلب به دلیل عوامل مختلفی فرد را درگیر می‌کند. در ادامه این بخش خواهیم گفت که چه مواردی باعث بروز این نوع سردرد در افراد می‌شود:

• اختلالات جریان خون: مشکلاتی که در جریان خون به شبکیه چشم یا مغز  وجود دارد، یکی از دلایل احتمالی بروز میگرن چشمی است. این اختلال احتمالا به دلیل تنگی عروق خونی یا مشکلات گردش خون رخ دهد. کاهش موقت جریان خون ممکن است به شبکیه باعث بروز علائم بینایی موقتی شود. این موضوع اهمیت مدیریت فشار خون و توجه به سلامت عروقی را نشان می‌دهد.
• تحریک عصبی: در میگرن چشمی، تحریک عصب بینایی هم می‌تواند باعث بروز  اختلال در پردازش سیگنال‌های دیداری شود. این تحریک معمولاً ناشی از تغییرات الکتریکی یا شیمیایی در مغز است که باعث می‌شود چشم به درستی عمل نکند. این حالت ممکن است به شکل اختلالات بینایی مانند فلاش‌های نور یا از دست دادن موقت دید ظاهر شود.
• عوامل ژنتیکی: سابقه خانوادگی افراد مبتلا به میگرن یکی از مهم‌ترین عوامل خطر برای ابتلا به میگرن چشمی در این افراد است. کسانی که اعضای خانواده‌شان دچار این نوع میگرن هستند، احتمال بیشتری دارد که آن را تجربه کنند. این موضوع نشان می‌دهد که میگرن چشمی را نیز می‌توان یک بیماری ارثی در نظر گرفت؛ از این رو نیاز به بررسی دقیق‌تر ژنتیکی دارد.
• استرس و خستگی: استرس زیاد و خستگی مفرط هم یکی دیگر از  محرک‌های قوی برای میگرن چشمی هستند. استرس باعث تغییرات هورمونی و افزایش تنش عضلانی می‌شود که این موضوع به تحریک سیستم عصبی و بروز علائم کمک می‌کند. همچنین، خستگی ناشی از کار طولانی‌مدت یا بی‌خوابی هم احتمالا می‌تواند علائم را تشدید کند.
• کمبود خواب و تغذیه نامناسب: کیفیت پایین خواب و رژیم غذایی ناسالم نیز از عوامل مؤثر در بروز میگرن چشمی هستند. کمبود خواب متاسفانه مغز را به سمت تحریک‌پذیری بیشتر سوق می‌دهد و علائم میگرن را تشدید می‌کند. علاوه بر این، مصرف بیش از حد کافئین، قند، یا غذاهای محرک مانند شکلات و پنیرهای فرآوری‌شده نیز در برخی از افراد علائم را افزایش می‌دهد.

روش تشخیص میگرن چشمی

تشخیص میگرن چشمی را می‌توان فرآیندی دقیق و چندمرحله‌ای در نظر گرفت که باید توسط پزشک متخصص انجام ‌شود. این روش‌ها نه‌تنها به شناسایی صحیح بیماری کمک می‌کنند، بلکه با تشخیص آنها، سایر مشکلات بالقوه چشمی و عصبی نیز رد خواهند شد.

شناسایی دقیق میگرن چشمی اهمیت بالایی دارد، زیرا این نوع میگرن ممکن است با دیگر اختلالات بینایی یا عصبی اشتباه گرفته شود. تشخیص به موقع و درست کمک می‌کند تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شده و درمان مناسب برای فرد بیمار، اجرا شود. در ادامه از مراحل تشخیص این نوع اختلال صحبت کرده‌ایم:

1. بررسی سابقه پزشکی: پزشک ابتدا به بررسی کامل سابقه پزشکی بیمار می‌پردازد. این شامل پرسش درباره نوع و مدت‌زمان علائم، سابقه خانوادگی میگرن و هرگونه عوامل تحریک‌کننده محتمل می‌شود. این اطلاعات را می‌توان به‌عنوان سند قابل‌قبولی برای تصمیم‌گیری‌های بعدی در مورد احتمال ابتلای فرد به این بیماری، در نظر گرفت.
2. معاینه چشمی: معاینه کامل چشم توسط پزشک متخصص انجام می‌شود. این مرحله شامل بررسی شبکیه، عصب بینایی و سایر ساختارهای چشمی است تا هرگونه مشکل یا آسیب احتمالی شناسایی شود. پزشک احتمالا از ابزارهایی مانند افتالموسکوپ برای شناسایی دقیق استفاده می‌کند.
3. تصویربرداری پزشکی: در صورتی که علائم بیمار مشکوک به مشکلات جدی‌تر مانند سکته مغزی یا تومورهای مغزی باشد، تصویربرداری‌هایی مانند MRI یا CT اسکن توسط پزشک متخصص تجویز می‌شود. این روش‌ها به پزشک کمک می‌کنند تا ساختارهای داخلی مغز و چشم را به دقت بررسی کرده و اختلالات دیگر را رد کنند.
4. الکتروفیزیولوژی بینایی: با کمک این روش پیشرفته می‌توان به ارزیابی عملکرد عصب بینایی پرداخت. با استفاده از تست‌های خاص، پزشک می‌توان نحوه انتقال سیگنال‌های الکتریکی از چشم به مغز را بررسی کرد. این اطلاعات به تشخیص دقیق‌تر کمک می‌کنند.
5. آزمایش‌های تکمیلی: در برخی موارد، پزشک احتمال دارد آزمایش‌های خون یا دیگر آزمایش‌های تخصصی را برای رد سایر عوامل احتمالی درخواست کند. این آزمایش‌ها عواملی مانند مشکلات متابولیک یا التهابی را شناسایی خواهند کرد.

با جمع‌آوری تمامی اطلاعات حاصل از مراحلی که بررسی کردیم، پزشک متخصص قادر خواهد بود تشخیص نهایی را ارائه دهد. این فرآیند چندمرحله‌ای به پزشک اطمینان می‌دهد که بیماری به درستی تشخیص داده شده است و درمان مناسب را آغاز می‌کند.

تفاوت هاله میگرن با میگرن چشمی

در طول مقاله در مورد هاله میگرن هم اشاره کوتاهی داشتیم، برخی از افراد مبتلا به میگرن، برایشان سوال است که تفاوت بین هاله میگرن با میگرن چشمی وجود دارد یا آنها هر دو یک نوع اختلال مشابه هستند؟ در پاسخ باید بگوییم که این دو، اختلال مشابهی هستند اما تفاوت‌هایی هم در آنها وجود دارد که عبارت‌اند از:

• هاله میگرن: معمولاً در هر دو چشم علائم بینایی ایجاد می‌شود و اغلب با سردرد همراه است.
• میگرن چشمی: فقط یک چشم را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و ممکن است بدون سردرد باشد.

درمان میگرن چشمی چگونه است

درمان میگرن چشمی هم سوال پرتکراری است که تمامی افراد مبتلا به آن، به‌دنبال یافتن بهترین نوعِ درمان هستند. پزشک متخصص با توجه به شدت بیماری و وضعیت بیمار، از روش‌های مختلف درمانی استفاده می‌کند تا بتواند این نوع سردرد را کنترل کند؛ از جمله موارد زیر که شامل ترکیبی از روش‌های دارویی و غیردارویی است:

دارو درمانی

• مسکن‌ها: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن برای مدیریت و کنترل درد، تجویز می‌شود.
• داروهای پیشگیرانه: مانند بتابلاکرها و داروهای ضدصرع برای برخی از افراد تجویز خواهد شد.

تزریق بوتاکس

جالب است بدانید که تزریق بوتاکس به عنوان روشی مؤثر برای کاهش دفعات و شدت میگرن در برخی بیماران استفاده می‌شود. این روش معمولاً برای بیمارانی که به درمان‌های دارویی پاسخ نداده‌اند، توصیه می‌شود.

بهبود و اصلاح سبک زندگی

• مدیریت استرس: مدیتیشن و انجام تمرینات تنفسی
• تغذیه سالم: پرهیز از مصرف مواد غذایی تحریک‌کننده مانند کافئین و شکلات
• خواب کافی: داشتن خواب منظم و کافی به جلوگیری از بروز علائم کمک می‌کند

سخن پایانی

در این مقاله بررسی کردیم که میگرن چشمی یک اختلال چالش‌برانگیز است که متاسفانه کیفیت زندگی فرد را کاهش می‌دهد؛ اما با تشخیص به موقع و مدیریت صحیح، می‌توان از شدت و دفعات بروز آن کم کرد. در صورت مشاهده علائم، توصیه می‌کنیم که حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید تا درمان مناسب برای شما طبق وضعیتی که دارید و شدت بیماری، در نظر گرفته شود.