علائم میگرن قاعدگی چیست و چگونه درمان می شود

میگرن قاعدگی یکی از انواع میگرن است که گاهی به عنوان یک نوع سردرد هورمونی نیز شناخته می‌شود. این عارضه قبل از دوره قاعدگی یا در طول دوره اتفاق می‌افتد و معمولا با شدت نور، بوی تند یا صدای بلند شدید می‌شود.

این نوع سردرد، علائم و نشانه‌های مختلفی دارد که در هر فرد ممکن است با نشانه خاصی ظاهر شود؛ همچنین گزینه‌های درمانی زیادی برای این اختلال وجود دارد که با استفاده از این اقدامات پیشگیرانه ممکن است دیگر در طول دوره قاعدگی با این اختلال هورمونی مواجه نشوید. در این مقاله قصد داریم به طور کامل شما را با میگرن قاعدگی و راه‌های درمان آن آشنا کنیم با ما همراه باشید.

میگرن قاعدگی چیست

میگرن قاعدگی، یک عارضه صد درجه بدتر از سردرد طبیعی است که به صورت ضربان‌داری از یک قسمت سر شروع می‌شود و از لحاظ آزار و اذیت و ناتوان کردن فرد، شدت بسیار بالاتری از یک سردرد معمولی دارد. این نوع عارضه، اغلب به خاطر اینکه هورمون‌های زنانه (استروژن و پروژسترون) در زمان نزدیک به شروع پریود دچار نوسان می‌شوند و کاهش سطح استروژن‌ باعث تاثیر بر عناصر شیمیایی مغز و بروز سردرد می‌شود.

علائم سردرد پریودی چیست

سردردهای پریودی مانند انواع سردردهای میگرنی، علائم و نشانه‌های خاصی دارند. این عارضه ممکن است یک یا دو روز قبل از شروع قاعدگی تا یک روز بعد از شروع، پیش آید و از مهمترین علائم مربوط به آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سردردهای ضربان‌دار و دارای تپش زیاد که در یک قسمت از سر شروع می‌شود.
• حالت تهوع و استفراغ و سرگیجه
• تاری دید و رنگ پریدگی
• احساس سرما و لرز  و یا برعکس احساس گرما و عرق در بدن
• از بین رفتن اشتهای غذا خوردن
• حساسیت زیاد به نور زیاد
• حساسیت به صدای بلند
• خستگی، ناخوشی معده و درد شکم
• در موارد کمی اسهال و تب

علت میگرن قاعدگی

همانطور که در موارد قبل نیز اشاره کردیم، میگرن قاعدگی زمانی اتفاق می‌افتد که تغییراتی در هورمون‌های زنانه رخ دهد و به دلیل شروع قاعدگی سطح استروژن‌ها کاهش می‌یابد. از طرفی علم پزشکی ثابت کرده است یکی دیگر از دلایل بروز این عارضه، مصرف قرص‌های ضد بارداری است. زمانی که از این قرص‌ها استفاده می‌کنید باید بررسی کنید که شدت سردرد پریودی در چه حد است و با توجه به آن دارو ضد بارداری را تغییر دهید و از داروهایی که دوز کمتری از استروژن دارند استفاده کنید.

تفاوت سردرد هورمونی با میگرن قاعدگی

با اینکه میگرن پریودی یک نوع سردرد هورمونی است؛ اما تفاوت‌هایی با آن دارد؛ سردردهای هورمونی یک نوع سردرد شایع هستند که معمولا در حد خفیف تا متوسط بروز پیدا می‌کنند و باعث ایجاد ضربان در سر می‌شوند ولی ناتوان‌کننده و طاقت‌فرسا نیستند و یا حالت تهوع و استفراغ به همراه دارند و معمولا با یک مسکن سبک رفع می‌شوند.

اما این نوع سردرد، از شدت بالاتری برخوردار است و برخلاف دیگر سردردهای هورمونی، هاله مشخصی ندارد و از یک طرف سر به صورت ضربانی شروع می‌شود و کم کم به قسمت‌های دیگر سر نیز سرایت می‌کند. شدت میگرن به دلیل قاعدگی بسیار بالا است به قدری که فرد را  ناتوان از هر کاری می‌کند؛ به قدری فشار این نوع سردرد بالا است که فرد ممکن است توان باز کردن چشم‌های خود را نداشته باشد.

علت سردرد و حالت تهوع در دوران قاعدگی

سردرد پریودی به صورت چند وجهی اتفاق  می‌افتد و عوامل و شرایط‌های متعددی بر این نوع میگرن، اثر می‌گذارند. دلیل اصلی و مهم این نوع میگرن، نوسانات و تغییراتی است که در طول دوره قاعدگی، روی هورمون‌های زنانه اتفاق می‌افتد. اتفاقاتی که بین دو نوع هورمون زنانه استروژن و پروژسترون شکل می‌گیرد و باعث کاهش سطح هورمون‌های استروژن در بدن می‌شود، در نهایت، تغییراتی در رگ‌های خونی به وجود می‌آورد و باعث فعال شدن انتقال‌دهنده‌های عصبی در بدن می‌شوند که نتیجه آن بروز سردردهای ضربان‌دار است.

هورمون‌های استروژن، که همان “هورمون‌های شادی” در بدن هستند، نقش مهمی در سراسر بدن دارد؛ وقتی که سطح این هورمون‌ها  در طول دوره تخمک‌گذاری در رحم، افزایش یابد، باعث آزاد شدن تخمک می‌شود. اما زمانی که سطح آنها کاهش یابد، به سرعت هورمون‌های پروژسترون افزایش می‌یابند و بر استروژن مسلط می‌شوند. به این ترتیب خلق و خو و احساسات زن به سرعت تغییر می‌کند و در نهایت باعث ایجاد درد می‌شود.

از طرفی هورمون‌های عصبی سروتونین که مسئول تنظیم سطح استرس، اضطراب، تثبیت خلق و خو و تنظیم اشتها هستند، ارتباط بسیار نزدیکی با هورمون‌های استروژن دارند. با کاهش سطح استروژن، تولید سروتونین در بدن نیز کمتر می‌شود و به این ترتیب حساسیت را افزایش می‌دهد و باعث انقباض عروق در بدن می‌شوند که به این ترتیب، درد افزایش می‌یابد.

از عوامل دیگری که باعث ایجاد سردرد در دوران قاعدگی می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رژیم غذایی نامناسب
• افزایش‌تنش‌های عصبی در زندگی
• کم‌خوابی
• کم‌خونی

روش های پیشگیری از میگرن قاعدگی

افرادی که از قبل به پزشک مراجعه کرده‌اند و داروهای پیشگیری از میگرن قاعدگی برای آنها تجویز شده است، می‌توانند قبل از حملات میگرنی، دوز آن را افزایش دهند؛ استفاده از داروهایی از قبیل: ناپروکسن سدیم، ناراتریپتان، متیل ارگونوین 0.2 میلی گرم، منیزیم، تریپتان، فلوکستین و دیگر داروهایی از این قبیل که بهتر است با تجویز پزشک مصرف شوند، در پیشگیری از بروز سردرد پریودی، بسیار موثر هستند.

البته رژیم غذایی مناسب نیز تاثیر بسیار زیادی بر پیشگیری از این عارضه دارد؛ نوشیدنی‌های الکل دار، کافئین، گوشت و فراورده‌های گوشتی و مواردی از این قبیل بر شدت سردرد تاثیر می‌گذارد، بنابراین بهتر است قبل شروع دوره قاعدگی این خوراکی‌ها را حذف کرده و وعده‌های غذایی خود را رعایت کنید چرا که معده خالی نیز می‌تواند باعث بروز این عارضه در بدن فرد شود.

سعی کنید مشکل خود را بیابید؛ برای مثال بفهمید که چه چیزی سردرد شما را تشدید و چه چیزی آن را کمتر می‌کند؛ برای مثال اگر نور زیاد یا بوی عطر تند باعث تشدید سردرد می‌شود، سعی کنید در معرض آن قرار نگیرید. یا اینکه قبل از دوره قاعدگی با مصرف شیرینی، سطح قند خون خود را افزایش دهید یا الگوی خواب خود را منظم نگه دارید. به این ترتیب می‌توانید از بروز سردرد پریودی پیشگیری کنید.

درمان سردردهای پریودی

برای سردردهای خفیف، معمولا از مسکن‌هایی مثل استامینوفن، نوافن، ایبوپروفن، آسپرین، ناپروکسن و ... تجویز می‌شود که برای تسکین درد خفیف تا متوسط بسیار موثر هستند. اما سردردهای شدید و میگرنی، اکثرا  ممکن است به تجویز داروهای سنگین‌تر توسط پزشک نیاز باشد. در این رابطه پزشک، داروهایی که باعث می‌شوند سطح استروژن در بدن زن افزایش یابد و به تعادل برسد را تجویز می‌کند؛ همچنین با توجه به تشخیص پزشک، تریپتان‌هایی از قبیل: ریزاتریپتان و یا زولمیتریپتان که به کاهش التهاب و درمان درد پریودی کمک می‌کنند، برای بیمار تجویز می‌شود و یا اینکه از داروهایی مثل گلوکوکورتیکوئیدها برای بهبود میگرن دوران قاعدگی تجویز می‌کنند.

مطالعات پزشکی نیز نشان داده است که منیزیم و ویتامین B2، کمک شایانی به این نوع دردها می‌کند. کوآنزیم Q10، موجود در این ویتامین B2، یک آنتی اکسیدان است که باعث قدرت و تولید انرژی در سلول‌های بدن می‌شود و به این ترتیب مانعی برای شدت میگرن در افراد است.

درمان خانگی سردرد پریودی

برای درمان سردرد قاعدگی، نباید تنها به دارو و درمان‌های پزشکی بسنده کرد؛ کارهای خاصی می‌توانید انجام دهید تا از بروز سردرد میگرنی جلوگیری کنید؛ البته درمان‌های خانگی ممکن است نیاز به آزمون و خطا داشته باشند تا به این ترتیب متوجه شوید چه چیزهایی و چه کارهایی سردردهای هورمونی شما را کاهش می‌دهد. برای مثال: وعده‌های غذایی متعادل، خواب کافی، ورزش و مواردی از این قبیل می‌تواند به کاهش درد کمک کند.

در مواردی نیز باید استرس خود را کم کنید، از تنش دوری کنید تکنیک‌های آرامش‌بخش مثل تنفس عمیق و مدیتیشن به کار ببرید. در صورتی که از داروهای پزشک استفاده می‌کنید، در کنار آن، کیسه یخ روی پیشانی خود قرار دهید، مصرف چای زنجبیل، چای بابونه، چای دارچین، نبات و مواردی از این قبیل نیز در تسکین درد به شما کمک می‌کند. ماساژ درمانی را به هیچ‌وجه فراموش نکنید، چرا که به جریان خون در مویرگ‌ها کمک می‌کند و به این ترتیب تنش‌های عصبی و استرس را کاهش می‌دهد.

سخن پایانی

یکی از انواع میگرن، که به صورت ضربان‌دار ایجاد می‌شود  و به سردرد هورمونی نیز شناخته می‌شود، میگرن قاعدگی است. این درد قبل از شروع دوره قاعدگی شروع می‌شود و ممکن است تا یک روز بعد از شروع نیز ادامه داشته باشد که بسیار شدید و ناتوان کننده است. شناخت علائم و عواملی که بر سردرد پریودی تاثیرگذار است، می‌تواند به فرد کمک کند تا بتواند دوره نقاهت را به خوابی مدیریت کند.