درمان خشم و عصبانیت بدون دارو

خشم و عصبانیت می‌تواند منجر به مشکلات مختلفی مانند گفتن سخنان وحشتناک، فریادکشیدن بر سر فرزندان، تهدیدکردن همکاران، ابتلا به مشکلات روانی و حتی خشونت فیزیکی شود. خشم یک بیماری روانی محسوب نمی‌شود؛ ولی، در برخی موارد، ممکن است با اختلالات خلقی، اختلالات سوءاستفاده از مواد و دیگر بیماری‌های روانی مرتبط باشد. در ادامه این مطلب، راهکارهای درمان خشم و عصبانیت بدون دارو را معرفی می‌کنیم و توضیحاتی درباره درمان آن با rtms ارائه می‌دهیم.

از آن‌جا که ازنظر برخی افراد، داروها عوارض فیزیکی و شیمیایی دارند، درمان عصبانیت بدون دارو جزو روش‌هایی‌ست که اخیرا بسیار طرفدار پیدا کرده است. یکی از این درمان‌های بدون دارو، درمان عصبانیت با تحریک مغناطیسی مغز به‌طور مکرر یا همان rTMS است که درمانی غیرتهاجمی و بدون جراحی است و بااستفاده از انتقال امواج الکتریکی به بخش‌هایی از مغز انجام می‌شود.

در ادامه درمورد rTMS و مزایا و معایب آن توضیح می‌دهیم.

آیا پرخاشگری و خشم بدون دارو قابل درمان است؟

تحقیقات بسیاری نشان می‌دهند که رفتاردرمانی شناختی می‌تواند موثرترین روش کنترل خشم باشد. این روش بدون دارو می‌تواند افکار و رفتارهای شما را تغییر دهد. افکار و رفتارهای شما می‌توانند احساسات شما را شعله‌ور کنند یا آن‌ها را کاهش دهند؛ بنابراین، اگر می‌خواهید پرخاشگری خود را درمان کنید، با تغییر افکار و رفتارهای خود می‌توانید به این هدف دست پیدا کنید. درمان خشم و عصبانیت بدون دارو با روش‌های دیگری مانند rtms نیز امکان‌پذیر است که در بخش‌های بعدی، به آن‌ها می‌پردازیم.

راهکارهای درمان خشم و عصبانیت بدون دارو

راهکارهای درمان خشم و عصبانیت بدون دارو عبارت‌اند از:

• عوامل تحریک‌کننده عصبانیت را شناسایی کنید: اگر همواره خشمگین می‌شوید، ابتدا به دنبال چیزهایی که عصبانیت شما را تحریک می‌کنند، بگردید. برای مثال، صف‌های طولانی، ترافیک‌های طاقت‌فرسا، نظرات بی‌ادبانه و خستگی بیش از اندازه می‌توانند باعث تحریک عصبانیت شما شوند. با توجه به عوامل تحریک‌کننده عصبانیت خود، روز خود را به شکل دیگری برنامه‌ریزی کنید یا تکنیک‌های مدیریت عصبانیت را پیش از روبه‌روشدن با آن‌ها تمرین کنید
• خشم‌های مفید و غیرمفید را شناسایی کنید: از خود بپرسید که آیا عصبانیت شما برای یک دوست است یا برای یک دشمن؟ اگر حق کسی پایمال می‌شود یا در وضعیت ناسالمی هستید، عصبانیت شما ممکن است مفید باشد. در برخی اوقات، عصبانیت شما نشان می‌دهد که باید چیزی مانند روابط آزاردهنده و سمی را تغییر دهید؛ ولی، اگر خشم شما به روابط شما آسیب می‌رساند و بعدها به علت سخنان یا رفتارهای خود پشیمان می‌شوید، خشم شما ممکن است دشمن شما باشد
• نشانه‌های هشداردهنده را شناسایی کنید: حتی اگر در کمتر از یک ثانیه به‎‌صورت ناگهانی خشمگین می‌شوید، می‌توانید نشانه‌های هشداردهنده خشم خود را پیدا کنید. اگر بتوانید نشانه‌های هشداردهنده را شناسایی کنید، می‌توانید از خشمگین شدن و گفتن سخنان وحشتناک پیشگیری کنید. به دنبال نشانه‌های هشداردهنده فیزیکی عصبانیت مانند افزایش ضربان قلب، افزایش دمای بدن و مشت‌کردن دست‌ها بگردید
• از موقعیت‌های تحریک‌کننده خشم دوری کنید: اگر می‌خواهید در بحث برنده شوید یا تا جایی که می‌توانید بحث را ادامه بدهید، عصبانیت شما افزایش خواهد یافت. یکی از بهترین روش‌ها برای کنترل عصبانیت، دوری از موقعیت‌های تحریک‌کننده آن است. برای مثال، اگر فکر می‌کنید به‌زودی در جلسه کاری از عصبانیت منفجر خواهید شد، آن را ترک کنید یا اگر فرزندانتان شما را عصبی می‌کنند، به پیاده‌روی بروید. زمانی که توانستید خود را آرام‌تر کنید، برگردید و مشکل را حل کنید
• احساسات خود را بیان کنید: با فردی که می‌تواند شما را آرام کند، حرف بزنید. البته منظور ما این نیست که خشم خود را تخلیه کنید. تحقیقات می‌گویند که شما مجبور نیستید که خشم خود را تخلیه کنید. اگر وسایلی را به علت عصبانیت خود بشکنید، عصبانیت شما بیشتر خواهد شد؛ بنابراین، از این مهارت مقابله‌ای بااحتیاط استفاده کنید. اگر می‌خواهید درباره احساسات خود با دوستی صحبت کنید، به‌جای تخلیه خشم به دنبال پیداکردن راه‌حل و کاهش عصبانیت خود باشید
• ورزش کنید: عصبانیت باعث افزایش انرژی شما می‌شود و شما می‌توانید این انرژی را با پیاده‌روی، ورزش در باشگاه یا انجام فعالیت فیزیکی کاهش دهید. با فعالیت هوازی می‌توانید استرس خود را کاهش دهید و به‌تبع آن، عصبانیت را بهتر تحمل کنید. همچنین تحقیقات دیگری نشان می‌دهند که با ورزش می‌توانید دیدگاه شفاف‌تری از چیزهایی که شما را ناراحت می‌کنند، داشته باشید
• روی حقایق تمرکز کنید: افکار خشمگینی مانند «من نمی‌توانم تحمل کنم، ترافیک همه چیز را نابود می‌کند» می‌توانند خشم شما را افزایش دهند. زمانی که چنین افکاری را دارید، به حقایق فکر کنید و با خود بگویید که «میلیون‌ها خودرو در جاده وجود دارند و طبیعی است که گاهی ترافیک شود». همچنین اگر چندین بار با خود بگویید که «من حالم خوب است. آرام باش»، افکار خشمگین شما به حداقل خواهند رسید
• حواس خود را با فعالیت جدیدی پرت کنید: اگر موقعیتی ناراحت‌کننده را نشخوار کنید، خشم شما افزایش خواهد یافت. برای مثال، اگر روزی بدی در محل کار داشته‌اید، با فکرکردن درباره آن نخواهید توانست خشم خود را کاهش دهید. بهترین روش برای آرام‌شدن سریع این است که به چیز دیگری فکر کنید و به فعالیت جدیدی را انجام دهید. برای مثال، آشپزخانه را تمیز کنید، علف‌های هرز باغچه را حذف کنید، قبوض را پرداخت کنید یا با فرزندان خود بازی کنید
• نفس بکشید و خود را آرام کنید: تمرینات تنفسی یا آرام‌سازی پیش‌رونده عضلانی از متداول‌ترین استراتژی‌ها برای کاهش خشم محسوب می‌شوند. شما می‌توانید هر دو این تمرینات را به‌سرعت انجام دهید؛ بنابراین، زمانی که در محل کار خشمگین می‌شوید، می‌توانید استرس و خشم خود را به‌سرعت کاهش دهید. به خاطر داشته باشید که اگر می‌خواهید که تأثیرات این تمرینات آرام‌سازی را مشاهده کنید، باید آن‌ها را تمرین کنید
• احساسات زمینه‌ای خود را پیدا کنید: به عبارت دیگر، احساساتی را که در زیر خشم شما پنهان شده‌اند، پیدا کنید. خشم اغلب همانند ماسکی محافظ اجازه نمی‌دهد احساسات دردناک‌تری مانند خجالت، ناراحتی و ناامیدی را تجربه کنید. برای مثال، زمانی که به علت انتقاد فردی خجالت‌زده می‌شوید، ممکن است خود را متقاعد کنید که آن فرد بد است و به‌تبع آن، خشمگین شوید. با شناسایی احساسات زمینه‌ای، می‌توانید ریشه مشکل را پیدا کنید و بهترین کار را انجام دهید
• فهرستی از چیزهایی که می‌توانند شما را آرام کنند، تهیه کنید: اگر از محل کار به خانه برمی‌گردید و خشم خود را روی اعضای خانواده تخلیه می‌کنید، از این فهرست برای آرام‌کردن خود استفاده کنید. زمانی که چیزهای آرام‌کننده را می‌بینید، می‌شنوید، بو یا لمس می‌کنید، می‌توانید وضعیت احساسی خود را تغییر دهید. این فهرست می‌تواند شامل لوسیون دست، تصویری از منظره‌ای زیبا، آهنگی آرام‌بخش، اپلیکیشنی برای مدیتیشن و تمرینات ورزشی، کتابی معنوی و شکلات مورد علاقه شما باشد
• رفتاردرمانی شناختی (CBT): این روش درمانی معمولا روی شناسایی و تغییر الگوهای افکار منفی تمرکز می‌کند. یکی از متداول‌ترین انواع رفتاردرمانی شناختی که برای درمان خشم و عصبانیت بدون دارو استفاده می‌شود، تلقیح استرس نام دارد. در این روش درمانی، از فرد خواسته می‌شود که به اتفاقات تحریک‌کننده عصبانیت فکر و استراتژی‌های مقابله‌ای را تمرین کند. متخصصی فرد را در طول این تمرینات راهنمایی می‌کند
• خانواده‌درمانی: افرادی که دچار مشکلاتی در کنترل خشم هستند، اغلب خشم خود را روی همسر، فرزندان یا دیگر اعضای خانواده خالی می‌کنند. خانواده‌درمانی به فرد کمک می‌کند این خشم را کنترل کند و روش‌هایی را برای حل مشکلات بین‌فردی بدون ابراز خشم یاد بگیرد
• روان‌درمانی پویشی: این گفتاردرمانی اغلب از خویشتن‌اندیشی برای کشف دلایل زمینه‌ای پریشانی عاطفی که ممکن است منجر به خشم شوند، استفاده می‌کند. برای مثال، اختلال استرس پس از سانحه، اختلال سوءاستفاده از مواد و افسردگی اغلب به مشکلات مدیریت عصبانیت مرتبط هستند. این نوع روان‌درمانی ممکن است بتواند به درمان مشکلات مرتبط به مدیریت خشم کمک کند
• گروه‌درمانی: گروه‌درمانی می‌تواند به افراد کمک کند نحوه کنترل عصبانیت خود را یاد بگیرند. در جلسات گروه‌درمانی، شرکت‌کنندگان می‌توانند درباره چالش‌ها، تجربه‌ها و پیروزی‌های خود با دیگر شرکت‌کنندگان صحبت و یکدیگر را درک، تشویق و حمایت کنند

نحوه عملکرد درمان عصبانیت با rtms چگونه است؟

تحریک مغناطیسی مکرر مغز که به انگلیسی به آن Repetitive Transactional Magnetic Stimulation می‌گویند و به‌اختصار آن را rTMS می‌نامند، یک درمان بدون دارو و غیرتهاجمی برای بیماری‌های روانی، به‌خصوص افسردگی است. همانطور که از نامش پیداست، در این درمان، بخش‌هایی از مغز که تعیین‌کننده حالت‌های روحی است، تحریک مغناطیسی می‌شوند. مغز انسان ذاتا یک ارگان الکتریکی است که ازطریق انتقال سیگنال‌های الکتریکی بین سلول‌های عصبی عمل می‌کند. درمان rTMS هم با افزایش تعداد و تعدد چنین انتقال‌هایی، روندهای طبیعی مغز را دست‌کاری می‌کند تا به نتیجه مطلوب برسد. بدین‌ترتیب با rTMS می‌توان حوزه‌های مشخصی از مغز را تحت‌تاثیر قرار داد. تحقیقات نشان داده است که تعداد زیادی از بیماران افسرده‌ای که مغزشان واکنشی نسبت به داروهای ضدافسردگی نشان نداده است، با درمان rTMS بهبود قابل‌توجهی در آن‌ها پدید آمده است.

نحوه درمان عصبانیت با rtms که نوعی درمان عصبانیت بدون دارو محسوب می‌شود، بدین‌صورت است که ازطریق میدان مغناطیسی، پالسی روی فعالیت مغز اثر می‌گذارد. این میدان مغناطیسی ازطریق عبور پالس‌های جریان سریع ازطریق تعدادی سیم ایجاد می‌شود. این سیم‌ها با پلاستیک پوشانده می‌شوند و روی جمجمه و نزدیک پیشانی فرد قرار می‌گیرند. میدان‌های مغناطیسی بدون هیچ دردی به جمجمه نفوذ می‌کنند و در سلول‌های مغزی موردنظر جریان ایجاد می‌کنند. بدین‌صورت فعالیت سلول‌های مغزی در بخش‌هایی از مغز که قبلا به‌خاطر افسردگی، تقریبا منفعل شده بودند، افزایش می‌یابد. از آن‌جایی که تحریک مغناطیسی باید به‌طور منظم انجام شود، به آن تحریک مغناطیسی مکرر می‌گویند و حرف r در ابتدای علامت اختصاری این فرآیند به‌همین دلیل است.

درمان عصبانیت با rtms معمولا وقتی انجام می‌شود که دارودرمانی، مشاوره و صحبت با تراپیست، تاثیری بر وضعیت روانی بیمار نگذاشته و درواقع به‌نوعی آخرین راه‌حل محسوب می‌شود.

فواید درمان عصبانیت با دستگاه آر تی ام اس

برخی از مزایای درمان عصبانیت با آر تی ام اس به شرح زیر است:

• غیرتهاجمی است: در این روش، سیم‌پیچ الکترومغناطیسی در نزدیکی مغز قرار می‌گیرد و لازم نیست بخشی از مغز برش داده شود. آهنرباهای الکتریکی تنها بخش زیرین مغز را هدف قرار می‌دهند و نورون‌های این بخش را تحریک می‌کنند
• عوارض جانبی خطرناکی ندارد: عوارض جانبی rtms خفیف هستند و زندگی افراد را تهدید نمی‌کنند
• نیازی به بیهوشی ندارد: بیماران در طول جلسه آرتی‌ام‌اس کاملا هوشیار هستند؛ بنابراین، با عوارض جانبی داروهای بیهوشی روبه‌رو نخواهند شد
• نیازی به بستری‌شدن ندارد: پس از جلسه درمانی می‌توانید به خانه برگردید، کارهای روزمره خود را انجام دهید و حتی رانندگی کنید

بیشتر بخوانید: تحریک الکتریکی مغز با روش tdcs 

آیا درمان عصبانیت با آر تی ام اس برای همه افراد مناسب است؟

ازآنجایی‌که در جلسه درمان خشم و عصبانیت بدون دارو با rtms از آهن‌ربا استفاده می‌شود، این روش مناسب افراد زیر نیست:

• افرادی که فلزاتی مانند گیره‌های آنوریسم در سر خود دارند
• افرادی که دستگاه‌های باتری‌دار مانند دستگاه ضربان‌ساز و تحریک‌کننده عصب واگ در بدن خود دارند
• افرادی که سابقه تشنج دارند: اگر سابقه تشنج دارید، ممکن است در طول جلسه rtms دچار تشنج شوید؛ بنابراین، حتما پیش از استفاده از این دستگاه به پزشکی معتبر مراجعه کنید تا خطر تشنج را ارزیابی کند و آن را با اقداماتی کاهش دهد

آیا درمان عصبانیت با آر تی ام اس معایبی دارد؟

درمان با آر تی ام اس یک روش غیرتهاجمی است و برخلاف برخی دیگر از درمان‌هایی که ازطریق تحریک عصبی مغز انجام می‌شوند، نیاز به عمل جراحی نداشته و درنتیجه عوارض بعد از عمل هم شامل این نوع درمان نمی‌شود؛ ازطرفی نیاز به بیهوشی و بی‌حسی هم ندارد؛ اما به‌طور کلی این روش درمانی هم مانند هر درمان دیگری ممکن است عوارضی درپی داشته باشد که به آن‌ها اشاره می‌کنیم. یادتان باید که این عوارض خفیف هستند و معمولا پس از گذشت مدت کوتاهی بهبود می‌یابند، اما اگر ادامه‌دار بودند، این مسئله را سریعا با پزشک متخصص خود درمیان بگذارید.

در ادامه با عوارض درمان عصبانیت با آر تی ام اس آشنا می‌شوید:

• سردرد
• احساس ناراحتی در ناحیه جمجمه در محل انجام تحریک
• احساس کرختی و سوزن‌سوزن شدن، اسپاسم یا پرش عضلانی در ماهیچه‌های صورت
• احساس سبکی سر
• قرمزی پوست در محل وارد شدن جریان الکتریکی
• اضطراب درطول درمان

rTMS تکنیک‌ها و روش‌های مختلفی دارد که تصمیم انتخاب هرکدام از آن‌ها برعهده پزشک متخصص است. در کلینیک rTMS تهران بهترین و مجرب‌ترین پزشک‌های مغز و اعصاب، شما را معاینه کرده و درصورت لزوم، نوع مناسبی از درمان عصبانیت بدون دارو مثل rTMS را به شما پیشنهاد می‌کنند که در همان کلینیک نیز انجام می‌شود. یادتان باشد که درمان با rTMS حداقل به 30 جلسه درطول 6 هفته نیاز دارد.

درمان عصبانیت با تحریک مغناطیسی مغز در کلینیک rTMS تهران

کلینیک تهران rTMS، با تجربه فراوان در درمان تخصصی بیماری‌های مغز و اعصاب، خدمات مختلفی از جمله نقشه مغزی (QEEG)، سونوگرافی عروق مغزی (TCD) و نوار مغزی (EEG) را با پزشکان مجرب و متبحر به مراجعه‌کنندگان ارائه می‌دهد. یکی از خدمات این کلینیک، تحریک مغناطیسی مکرر مغز یا همان rTMS است. در این کلینیک قبل از انجام rTMS، چند آزمایش جسمی از بیمار گرفته می‌شود تا شرایط جسمی او بررسی شود و ازطرفی ارزیابی روانی هم صورت می‌گیرد تا وضعیت افسردگی یا سایر مشکلات روحی نیز مشخص شود. با انجام این آزمایش‌ها این موضوع بررسی می‌شود که آیا rTMS روشی امن و مناسب برای بیمار به‌شمار می‌آید یا خیر.

اگر باردار هستید، داروی خاصی دریافت می‌کنید، سابقه صرع یا تشنج دارید، اختلالات روحی دارید، مغزتان به‌خاطر بیماری یا جراحتی آسیب دیده است، سردردهای مکرر و شدید دارید، بیماری خاص دیگری دارید، قبلا تحت درمان rTMS قرار گرفته‌اید یا هرگونه ایمپلنت یا هر شی فلزی در بدنتان دارید، باید با پزشک متخصصتان درمیان بگذارید. در برخی موارد، افرادی که ایمپلنت دارند، می‌توانند تحت درمان rTMS قرار بگیرند؛ اما از آن‌جا که این درمان با ایجاد میدان مغناطیسی انجام می‌شود، درمان rTMS برای افرادی که موارد زیر در بدنشان وجود دارد، توصیه نمی‌شود:

• کلیپس آنوریسم
• استنت‌های رگی
• تحریک‌کننده‌های عمیق مغزی
• دستگاه‌های الکتریکی ایمپلنتی مثل ضربان‌ساز قلب
• الکترودهای نظارت بر فعالیت مغز
• ایمپلنت‌های حلزونی برای شنوایی
• هرگونه ایمپلنت مغناطیسی
• گلوله یا ترکش
• هرگونه قطعه فلزی یا ایمپلنت درون بدن

برای درمان عصبانیت با دستگاه آر تی ام اس معمولا چندین جلسه باید پیش بروید تا نتیجه بگیرید، اصولا به‌مدت چهار الی شش هفته و حداقل هفته‌ای پنج بار تکرار می‌شود. قبل از شروع درمان، پزشک شما باید بهترین مکان قرار دادن آهنرباها روی سرتان و سپس دز مناسب جریان مغناطیسی را انتخاب کند. اولین جلسه حدود 60 دقیقه طول می‌کشد و پس از جلسات درمانی می‌توانید بلافاصله به کار و زندگی عادی خود برگردید.

بیشتر بخوانید: درمان اضطراب با rtms و بدون دارو

سخن آخر

خشم و عصبانیت ممکن است شما را در کوتاه‌مدت به هدفتان برساند؛ ولی، دارای عواقب بلندمدتی است. سخنان شما ممکن است صدمه جبران‌ناپذیری به روابط شما بزند یا حتی آن‌ها را به پایان برساند. همچنین عصبانیت می‌تواند استرس شما را افزایش دهد و تأثیری منفی روی سلامت روانی شما بگذارد.

با کمک راهکارهای درمان خشم و عصبانیت بدون دارو مانند رفتاردرمانی شناختی و تحریک مغناطیسی مغز که در این مطلب معرفی شدند، می‌توانید از روبه‌روشدن با این عواقب جلوگیری کنید. اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره درمان خشم با تحریک مغناطیسی مغز به دست آورید، بهتر است به کلینیک تهران آرتی‌ام‌اس مراجعه کنید.