درمان اضطراب بدون دارو

تقریباً 20 سال است که TMS به‌عنوان یک درمان برای اضطراب، افسردگی، وسواس و... مورد بررسی قرار گرفته است و نتایج امیدوارکننده‌ای را به همراه داشته است. درمان اضطراب با دستگاه آر تی ام اس یا تحریک مغناطیسی مغر، یکی از به‌روزترین متدهای درمان است که بیشترین تأثیر و کمترین عوارض را دارد. در ادامه این مطلب اطلاعات کاملی در مورد درمان اضطراب با rtms ارائه می‌دهیم. پس تا انتها همراه ما باشید. 

تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال یا Transcranial Magnetic Stimulation (که به‌اختصار TMS نامیده می‌شود) یک درمان غیرتهاجمی است که از پالس‌های مغناطیسی (مشابه دستگاه ام‌آر‌آی) برای بیدار کردن قسمت‌های کمتر ‌فعال مغز در افرادی که با اختلالات مختلف سلامت روان زندگی می‌کنند، استفاده می‌کند. در ادامه انواع این درمان را بیان می‌کنیم.

اختلال اضطراب و انواع آن چیست؟

اضطراب یک احساس طبیعی و روش مغز شما برای واکنش به استرس و هشداردادن به خطر احتمالی پیش‌رو است. همه ما گاهی اوقات مثلاً هنگام مواجهه با مشکلی در محل کار، قبل از شرکت در آزمون یا قبل از تصمیم‌گیری مهم احساس اضطراب می‌کنیم. اگر گاهی اوقات دچار اضطراب می‌شوید، اشکالی ندارد. اما اختلالات اضطرابی متفاوت از خود اضطراب است چرا که فرد مبتلا به اختلال اضطراب دائماً و به طرز طاقت‌فرسایی دچار اضطراب و ترس می‌شوند.

در واقع اختلال اضطراب یکی از بیماری های اعصاب و روان است که منجر به اضطراب بی‌مورد درباره فعالیت‌ها و رویدادهای مختلف می‌شود. فرد مبتلا به اختلال اضطراب آن‌قدر مضطرب است که زندگی عادی او را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. استرس در محل کار، استرس ناشی از مدرسه، آسیب‌های عاطفی و نگرانی‌های مالی همگی شرایط دشواری هستند که می‌توانند باعث افزایش اضطراب فرد شوند. داشتن علائم شدید اضطراب برای یک دوره زمانی کوتاه یا طولانی می‌تواند شما را از انجام فعالیت‌های روزانه باز دارد.

دقیقاً چه چیزی باعث اختلالات اضطرابی می‌شود و درمان اضطراب با rtms چگونه خواهد بود؟ ژنتیک نقش مهمی ایفا می‌کند؛ زیرا در برخی از خانواده‌ها اعضای خانواده بیشتری مبتلا به اختلالات اضطراب هستند. محیط عامل دیگری است. اگر فردی یک رویداد استرس‌زا یا آسیب‌زا در زندگی را تجربه کند، یک وضعیت سلامتی طولانی‌مدت داشته باشد، یا از مواد مخدر یا الکل استفاده کند، احتمال بیشتری برای ابتلا به اختلال اضطرابی وجود دارد. فهرست اختلالات اضطرابی گسترده است، اما رایج‌ترین انواع آنها عبارت‌اند از:

• فوبیای خاص (Specific phobias) که به صورت ترس از ارتفاع، آب، عنکبوت یا سگ مشاهده می‌شود.
• اختلال اضطراب اجتماعی (Social anxiety disorder) که ناشی از ترس از قضاوت‌شدن یا نگاه منفی دیگران است.
• اختلال هراس (Panic disorder) که شامل دوره‌های مکرر اضطراب و ترس شدید است.
• آگورافوبیا (Agoraphobia) اختلالی که فرد مبتلا تمایل دارد از رفتن به مکان‌ها یا موقعیت‌های اجتماعی یا کاری ناامن یا اجتناب‌ناپذیر هستند، پرهیز کند.
• اختلال اضطراب فراگیر (Generalized anxiety disorder) که شامل اضطراب بیش از حد و مداوم در مورد فعالیت‌ها یا رویدادهای رایج است.
• اختلال اضطراب جدایی (Separation anxiety disorder) که معمولاً در دوران کودکی به دنبال جدایی از شخصیت والدین ایجاد می‌شود.

بیشتر بخوانید: درمان بی اشتهایی عصبی با rtms و بدون دارو

علائم اختلال اضطراب

علائم اولیه اختلال اضطراب معمولاً ترس و نگرانی غیرمنطقی یا بیش از حد است؛ اما علائم دیگری از اختلال اضطراب وجود دارد و می‌تواند جسمی، ذهنی یا رفتاری باشد. تپش قلب، سردرد یا سرگیجه، تنفس سریع، تکرر ادرار یا اسهال، لرزش، تعریق بیش از حد، حالت تهوع و معده درد از علائم جسمی اضطراب به شمار می‌آیند. بی‌قراری، نگرانی، عصبی بودن، تحریک‌پذیری، احساس خطر قریب‌الوقوع، وحشت یا عذاب و احساس عدم ارتباط با واقعیت از علائم ذهنی و روان‌شناختی اضطراب محسوب می‌شوند. مشکل در تمرکز، احساس عصبی، تنش یا انقباض عضلانی، خستگی، بی‌خوابی و اجتناب از مکان‌ها یا موقعیت‌های اجتماعی خاص را می‌توان جزو علائم رفتاری اختلال اضطراب برشمرد.

برخی از افراد حملات اضطرابی را تجربه می‌کنند که به آن حملات پانیک نیز می‌گویند. علل دقیق حملات اضطراب همیشه شناخته شده نیست. این اپیزودهای وحشت یا وحشت شدید گاهی اوقات با یک محرک آشکار مرتبط است، مانند یک سخنرانی عمومی بزرگ که باید انجام دهید. حملات اضطرابی نیز می‌توانند به طور ناگهانی و بدون هشدار رخ دهند.

روش‌ های درمان اضطراب

اکثر اختلالات اضطرابی بدون دارو یا داروهای اختلال اضطرابی یا ترکیبی از این دو درمان می‌شوند. یکی از مؤثرترین اشکال درمان اختلالات اضطرابی، درمان شناختی رفتاری  (CBT)و درمان به روش آر تی ام اس است. این شکل از درمان‌ها به شما کمک می‌کند باورهای غیرمنطقی و الگوهای تفکر منفی را که باعث اضطراب می‌شوند، شناسایی و به چالش بکشید.

اگر قصد مصرف داروهای اضطراب را دارید، مزایا و معایب آن را بسنجید. داروهای اضطراب می‌توانند عوارض جانبی و عاداتی را ایجاد کنند، بنابراین صحبت با یک روانپزشک در مورد گزینه‌های مختلف به شما کمک می‌کند بهترین روش درمان را برای خود انتخاب کنید.

نحوه عملکرد درمان اضطراب با rtms چگونه است؟

درمان اضطراب با آر تی ام اس توسط تکنسین یا پزشک TMS انجام می‌شود. این یک روش سرپایی است، بنابراین ممکن است در یک کلینیک پزشکی یا بیمارستان انجام شود و نیازی نیست یک شب بستری شوید. نحوه درمان اضطراب با rtms این‌گونه است که:

• TMS یک میدان مغناطیسی ایجاد می‌کند تا جریان الکتریکی کوچکی را در قسمت خاصی از مغز القا کند. جریان از میدان مغناطیسی ایجاد شده توسط یک سیم‌پیچ الکترومغناطیسی است که پالس‌ها را از طریق پوست سر ارسال می‌کند.
• تکنسین از شما می‌خواهد که گوش‌گیر ببندید تا صدای کلیک تکانه‌های مغناطیسی را به حداقل برسانید. آنها از شما می‌خواهند روی یک صندلی راحت بنشینید. شما نیازی به بیهوشی عمومی نخواهید داشت و در طول درمان بیدار خواهید بود.
• اگر اولین جلسه شما باشد، تکنسین سر شما را اندازه‌گیری می‌کند تا محل قراردادن سیم‌پیچ مغناطیسی را تعیین کند. آنها همچنین اندازه‌گیری‌های دیگری را برای شخصی‌سازی تنظیمات در دستگاه TMS انجام خواهند داد.
• تکنسین سیم‌پیچ را بالای ناحیه جلویی مغز شما قرار می‌دهد و بعد، درمان را شروع می‌کند.
• با آزادشدن تکانه‌های مغناطیسی، صدای کلیک می‌شنوید. شما همچنین احساس ضربه‌زدن را در زیر سیم‌پیچ مغناطیسی خواهید داشت.
• درمان می‌تواند 30 تا 60 دقیقه طول بکشد. شما می‌توانید پس از انجام عمل خود را به خانه برسانید و فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرید.
• شما باید این روش را 5 روز در هفته، حدود 4 تا 6 هفته تکرار کنید. طول دقیق درمان شما به پاسخ و شرایط خاص شما بستگی دارد.

فواید درمان اضطراب با دستگاه آر تی ام اس

از مزایای درمان اضطراب با آر تی ام اس می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• TMS نیازی به آرام‌بخشی ندارد، غیرتهاجمی و عملاً بدون درد است.
• با تکنیک‌های ایمنی مدرن، کمتر از 0.1٪ خطر تشنج یا ازدست‌دادن هوشیاری با TMS وجود دارد.
• کسانی که TMS دریافت می‌کنند، معمولاً چهار یا پنج بار در هفته به مدت چهار تا شش هفته تحت درمان قرار می‌گیرند.
• تحقیقات نشان می‌دهد که TMS عوارض جانبی کمی ایجاد می‌کند. هر جلسه درمان حدود 40 دقیقه طول می‌کشد.
• شکل جدیدی از TMS به نام تحریک انفجاری تتا (theta burst stimulation) به‌تازگی توسط FDA برای درمان افسردگی تأیید شده است. جلسات این نوع درمان تنها حدود 10 دقیقه طول می‌کشد، اما چندین هفته باید روزانه این جلسات درمانی را بگذرانید.

بیشتر بخوانید: درمان پانیک با rtms و بدون دارو

آیا درمان اضطراب با آر تی ام اس معایبی دارد؟

عوارض جانبی تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال یا TMSغیرمعمول است. در صورت بروز، عوارض درمان اضطراب با آر تی ام اس ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سردرد خفیف (شایع‌ترین)؛
• سبکی سر؛
• درد پوست سر؛
• گردن درد؛
• مورمورشدن؛
• خواب‌آلودگی؛
• تغییر شناخت در طول درمان؛

علائمی مانند سردرد و سبکی سر معمولاً پس از چندین جلسه درمان از بین می‌روند. خطر تشنج نیز وجود دارد، اما این عارضه جانبی نادر است. تنها 0.1 درصد خطر ابتلا به تشنج در طول دوره درمان TMS وجود دارد.

چه کسانی نباید از آر تی ام اس برای درمان اضطراب بدون دارو استفاده کنند؟

آر تی ام اس (rTMS) معمولاً یک روش ایمن و غیرتهاجمی است، اما برخی افراد ممکن است برای درمان اضطراب با این روش مناسب نباشند. در زیر به گروه‌هایی که نباید از rTMS استفاده کنند یا نیاز به احتیاط ویژه دارند، اشاره شده است:

• افراد دارای ایمپلنت‌های فلزی یا دستگاه‌های پزشکی فعال

افرادی که در بدن خود ایمپلنت‌های فلزی (مانند دستگاه‌های قلبی و عروقی یا کاشت حلزون شنوایی) یا دستگاه‌های الکترونیکی فعال (مثل پیس‌میکر) دارند، نباید از rTMS استفاده کنند. میدان مغناطیسی تولید شده توسط دستگاه rTMS ممکن است با عملکرد این تجهیزات تداخل کند.

• افراد با سابقه تشنج یا صرع

rTMS ممکن است خطر بروز تشنج را، هرچند کم، افزایش دهد. به همین دلیل افرادی با سابقه تشنج، صرع یا عوامل خطر مرتبط (مانند آسیب‌های شدید مغزی) باید از این روش اجتناب کنند یا تنها تحت نظارت دقیق پزشک متخصص از آن استفاده کنند.

• زنان باردار

اثرات rTMS بر جنین هنوز به‌طور کامل مطالعه نشده است. به همین دلیل، زنان باردار یا کسانی که احتمال بارداری دارند، معمولاً توصیه می‌شود از این روش استفاده نکنند یا تنها با مشورت پزشک اقدام کنند.

• افرادی با مشکلات روانی شدید یا ناپایدار

بیمارانی که به اختلالات روانی شدید مانند اسکیزوفرنی فعال، شیدایی یا افسردگی سایکوتیک مبتلا هستند، ممکن است به روش‌های درمانی دیگر نیاز داشته باشند و rTMS برای آن‌ها اولویت اول نباشد.

• افرادی با ترس یا تحمل کم نسبت به میدان‌های مغناطیسی

برخی از افراد ممکن است به دلیل حساسیت به صدا یا احساس ناراحتی ناشی از میدان مغناطیسی، تحمل این روش را نداشته باشند

درمان اضطراب با تحریک مغناطیسی مغز در کلینیک تهران rTMS 

دو نوع درمان TMS وجود دارد:

• تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال عمیق  (dTMS) 
• تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال مکرر  (rTMS)

اضطراب مهم‌ترین وضعیت سلامت روان در بسیاری از کشورهای جهان است و سالانه میلیون‌ها نفر از یک اختلال اضطرابی رنج می‌برند. اگرچه استرس گاهی اوقات طبیعی است، اما اختلال اضطراب فراگیر یا منتشر (GAD) نباید نادیده گرفته شود؛ زیرا بر تعاملات اجتماعی و سلامت جسمانی ما نیز تأثیر می‌گذارد. rTMS یکی از بهترین و جدیدترین روش‌های درمان اضطراب است که تأثیر زیادی در درمان اضطراب بدون دارو دارد.

درمان اضطراب با آر تی ام اس، یک درمان مؤثر برای افسردگی است و علائم اضطراب اغلب در طول دوره درمان TMS بهبود می‌یابد. اگرچه استفاده از آن به‌خوبی برای درمان افسردگی ثابت نشده است، اما ممکن است به بیماران مبتلا به اضطراب کمک کند، حتی اگر افسردگی قابل‌توجهی وجود نداشته باشد. شواهد و مدارک نشان می‌دهد که درمان اضطراب با tms ممکن است برای بیماران مبتلا به GAD مفید باشد.

سخن پایانی

در واقع درمان اضطراب با rtms می‌تواند یک گزینه درمانی غیرتهاجمی ایمن، مؤثر و طولانی‌مدت باشد. اگر نمی‌دانید که آیا درمان با دستگاه آر تی ام اس می‌تواند به شما در مدیریت علائم کمک کند یا نه، با یک متخصص سلامت روان صحبت کنید. یک جلسه مشاوره با درمانگر یا متخصص TMS در کلینیک تهران آر تی ام اس، می‌تواند به شما در تعیین اینکه کدام درمان برای شما مناسب است، مفید باشد. در واقع درمان تخصصی بیماری‌های مغز و اعصاب به روش تحریک مغناطیسی فرا جمجمه‌ای rTMS توسط متخصصان ما در کلینیک انجام می‌شود.