نام بوتاکس به عنوان روشی برای داشتن پوستی جوان و بدون چین و چروک به گوش همه ما خورده است؛ اما بوتاکس برای درمان برخی بیماری‌های مزمن پزشکی مثل میگرن نیز کاربرد دارد. این روش که به عنوان داروهای تعدیل کننده عصبی شناخته می‌شود، در سال 2010 برای درمان میگرن تایید شد. اگر اغلب از سردردهای میگرنی رنج می‌برید و به دنبال راهی برای تسکین آن هستید، می‌توانید تزریق بوتاکس میگرن را امتحان کنید. در این مقاله از سایت تهران آرتی‌ام‌اس قرار است راجع به درمان میگرن با بوتاکس صحبت کنیم.
بوتاکس میگرنی چیست؟
بوتاکس میگرنی یک روش درمانی برای کاهش سردردهای میگرنی است که در آن از تزریق سم بوتولینوم نوع A (بوتاکس) در مناطق خاصی از سر و گردن استفاده می‌شود. این روش به‌ویژه برای افرادی که میگرن مزمن دارند و تعداد زیادی از روزهای ماه را با سردرد سپری می‌کنند، توصیه می‌شود. به طور کلی، میگرن مزمن به سردردهای میگرنی گفته می‌شود که فرد حداقل ۱۵ روز در ماه به مدت ۳ ماه با آنها دست و پنجه نرم کند.
تاثیر بوتاکس بر سردردهای میگرنی معمولاً پس از چند روز از تزریق احساس می‌شود و ممکن است تا چندین ماه (حدود ۳ تا ۶ ماه) ادامه یابد. برای حفظ اثرات درمانی، معمولاً هر چند ماه نیاز به تجدید تزریق بوتاکس است. از مزایای استفاده از بوتاکس می‌توان به کاهش نیاز به داروهای مسکن، بهبود کیفیت زندگی، و کاهش تعداد روزهای دردناک در طول ماه اشاره کرد.
چگونگی نحوه عملکرد بوتاکس بر درمان سردرد
همانطور که قبلا گفتیم بوتاکس دارویی است تزریقی که از سم بوتولینوم تشکیل شده است. این سم توسط نوعی باکتری به نام کلستریدیوم بوتولینوم ساخته می‌شود. اگر این سم از طریق غذای فاسد وارد بدن شود، می‌تواند باعث واکنش مرگباری به نام بوتولیسم شود. بدین ترتیب می‌تواند عملکرد اعصاب را متوقف و ماهیچه‌ها را فلج کند؛ اما به تدریج پزشکان دریافتند تزریق سم بوتولینوم در دوز بسیار کم، می‌تواند کاربردهای درمانی داشته باشد. برای مثال می‌تواند به کنترل علائم میگرن نیز کمک کند.
میگرن یک بیماری نسبتا شایع عصبی است که علائم متعددی از جمله سردردهای شدید و ناتوان‌کننده ایجاد می‌کند. این سردردها ممکن است همراه با احساس تپش در سر، حالت تهوع یا استفراغ باشند. این علائم معمولا در یک طرف سر رخ می‌دهند و ممکن است از چند ساعت تا چند روز ادامه داشته باشند. اگر در هر ماه حداقل 15 روز یا بیشتر سردرد دارید، احتمالا مبتلا به میگرن هستید. تزریق بوتاکس برای میگرن می‌تواند باعث کاهش دفعات شروع سردرد و سایر علائم در بیماران مبتلا به میگرن شود.
نحوه عملکرد بوتاکس برای جلوگیری از سردرد، دقیقا مشخص نیست. در واقع وقتی افرادی که سردردهای میگرنی داشتند و از بوتاکس برای درمان چین و چروک‌های خود استفاده کردند، پس از مدتی متوجه شدند سردردشان بهتر شده است. به همین خاطر پزشکان مطالعاتی را در مورد بوتاکس به عنوان روشی برای درمان علائم میگرن، شروع کردند. نتایج تحقیقات نشان داد که این دارو مسیر انتقال درد بین مغز و اعصاب محیطی را قطع می‌کند.
اعصاب مغزی از طریق مواد شیمیایی به نام انتقال دهنده‌های عصبی با سایر نقاط بدن ارتباط برقرار می‌کنند. بوتاکس با غیرفعال‌کردن گیرنده‌های درد از ارسال این انتقال‌دهنده‌ها جلوگیری کرده و مسیر سیگنال‌های عصبی را که باعث احساس درد می‌شوند، مسدود می‌کند. بوتاکس همانند سدی در مقابل این مواد شیمایی عمل کرده و مانع از رسیدن آنها به اعصاب انتهایی سر و گردن می‌شود.
همچنین بخوانید: سرگیجه میگرنی چیست؟
تزریق بوتاکس میگرن مناسب چه افرادی است؟
همانطور که پیش‌تر توضیح دادیم، درمان میگرن با بوتاکس روشی نوین است که به کاهش دفعات حملات میگرن و کاهش علائم منجر می‌شود. اگر هر ماه 15 روز یا بیشتر دچار حملات میگرنی می‌شوید، این روش، درمان مناسبی برای شما است. البته این روش دائمی نیست و هر سه ماه یک بار باید مجددا بوتاکس تزریق کنید.
اگر پزشک تشخیص دهد که شما مبتلا به میگرن مزمن هستید، می‌توانید کاندید مناسبی برای انجام این درمان باشید. درمان سردرد با بوتاکس برای افراد 18 سال و بالاتر که سابقه سردردهای میگرنی دارند یا حداقل 15 روز در ماه میگرن را تجربه می‌کنند، مناسب است.
نقاط تزریق بوتاکس میگرن
پزشک با استفاده از یک سوزن بسیار کوچک، مقدار کمی سم بوتولینوم را به عضلات کم عمق زیر پوست در نواحی مختلف صورت، سر و گردن تزریق می‌کند. برای درمان میگرن با تزریق بوتاکس، نواحی مختلفی تعیین می‌شود که عبارتند از:
- بین شانه و گردن در سمت راست و چپ
- پشت گردن و پشت سر
- در کنار قاعده جمجمه در هر دو سمت راست و چپ
- بالای هر چشم، گوش و بینی
- پیشانی و قسمت پایین پیشانی
- اگر درد میگرن شما در یک نقطه خاص بیشتر است، در آن قسمت تزریق بیشتری انجام می‌شود.
مراقبت های بعد بوتاکس سردرد
بعد از درمان سردرد با بوتاکس، بهتر است برخی نکات مراقبتی را رعایت کنید تا احتمال بروز عوارض جانبی کاهش یابد و هرچه سریع‌تر دوره نقاهت شما به پایان برسد. برخی از نکات مراقبتی پس از انجام بوتاکس درمانی میگرن عبارت‌اند از:
- استفاده از یخ روی محل تزریق برای کاهش درد و تورم
- پرهیز از شست‌وشوی صورت تا چهار ساعت پس از تزریق
- اجتناب از خوابیدن روی صورت
- اجتناب از انجام ورزش‌های سنگین
- مصرف نکردن الکل و دخانیات
- پرهیز از مصرف داروهای رقیق‌کننده خون مثل هپارین
- دوری از تابش مستقیم خورشید و استفاده از ضدآفتاب
تعداد دفعات تکرار بوتاکس سردرد
احتمالا چهار هفته یا بیشتر بعد از انجام اولین تزریق متوجه کاهش دفعات سردرد می‌شوید؛ اما درد برای همیشه از بین نمی‌رود. اثر بوتاکس معمولاً حدود دو ماه و نیم باقی می‌ماند و بعد از این مدت احتمالا سردردها دوباره شدت می‌یابند. به همین دلیل به بیش از یک سری تزریق نیاز است و باید هر 12 هفته یک بار مجددا تزریق انجام دهید. تزریق مجدد در کمتر از سه ماه توصیه نمی‌شود، زیرا این احتمال وجود دارد که بدن آنتی‌بادی‌هایی علیه سم بوتولینوم بسازد. این آنتی بادی‌ها می‌توانند از کارکرد بوتاکس در تزریق‌های بعدی جلوگیری کنند.
عوارض بوتاکس میگرن
بوتاکس میگرن با بوتاکسی که برای کاهش چین و چروک انجام می‌شود، متفاوت است. از این رو حتما برای درمان سردرد با بوتاکس باید به پزشکی مراجعه کنید که آموزش‌های لازم در این زمینه را دریافت کرده باشد. در این صورت، این روش نسبتاً ایمن است و عوارض خاصی به دنبال ندارد. با این حال، اکثر افراد در محل تزریق دارو، گردن درد، سردرد ، کبودی یا تورم را تجربه می‌کنند. البته این علائم نگران‌کننده نیست و به مرور زمان از بین می‌روند. سایر عوارض بوتاکس سردرد عبارت‌اند از:
- قرمزی، درد یا تورم در محل تزریق
- افتادگی پلک، ابرو یا لب‌ها
- ناتوانی در کنترل آب دهان یا خشکی دهان
- بروز علائم آنفولانزا مثل تب و لرز
- خشکی یا آبریزش چشم
- سفتی گردن
- ضعف عضلانی
خطرات استفاده از بوتاکس سردرد میگرن
درمان میگرن با بوتاکس به ندرت ممکن است عوارض جدی و خطرناکی به دنبال داشته باشد. برای مثال ممکن است برخی افراد واکنش آلرژیک به بوتاکس داشته باشند و دچار علائمی مثل کهیر، تنگی نفس یا تورم در ساق پا شوند. همچنین هرچند این اتفاق به ندرت رخ می‌دهد؛ اما ممکن است سم بوتولینوم در بدن پخش شود و منجر به بروز یک بیماری جدی به نام بوتولیسم شود.
ممکن است بوتولیسم ساعت‌ها، روزها یا هفته‌ها پس از دریافت بوتاکس رخ دهد. اگر هر یک علائم زیر را بعد از تزریق بوتاکس تجربه کردید، باید فورا با پزشک تماس بگیرید. در موارد نادر، مشکل در بلع یا تنفس که بوتولیسم ایجاد می‌کند، می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد. در صورت تجربه این علائم، فورا با اورژانس تماس بگیرید. این علائم شامل موارد زیر است:
- دوبینی و تاری دید
- مشکل در صحبت‌کردن
- مشکلات تنفسی
- مشکل در بلعیدن
- تورم زبان یا گلو
- ضعف عضلانی و کمبود انرژی
- از دست دادن کنترل مثانه
موارد منع درمان بوتاکس میگرن
برخی از افراد به دلایل مختلف نمی‌توانند از بوتاکس برای درمان میگرن استفاده کنند. اگر هر یک از موارد زیر در مورد شما صدق می‌کند، قبل از تزریق بوتاکس برای میگرن، حتما با پزشک خود صحبت کنید. شاید باید از تزریق سم بوتولینوم خودداری کرد. این موارد عبارت‌اند از:
- زنان باردار یا شیرده.
- کسانی که نسبت به پروتئین‌های شیر گاو آلرژی دارند.
- افرادی که 14 روز یا کمتر در هر ماه سردرد داشته باشند.
- افرادی که به انواع دیگر سردرد مثل سردردهای خوشه‌ای یا میگرن اپیزودیک مبتلا هستند.
- افرادی که در آینده نزدیک در نقاط تزریق، عمل جراحی دارند.
- افرادی که در محل تزریق یا نزدیک آن، عفونت دارند.
- کسانی که به یک اختلال عصبی عضلانی، مانند اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) یا میاستنی گراویس مبتلا هستند که مستعد ضعف عضلانی هستند.
- بیمارانی که به سم بوتولینوم یا هر یک از مواد تشکیل‌دهنده بوتاکس واکنش آلرژیک داشته باشند.
- افرادی که سابقه ابتلا به بوتولیسم داشته باشند.
بیماران مبتلا به میگرن مزمن چه زمانی برای درمان باید، بوتاکس انجام دهند؟
بیماران مبتلا به میگرن مزمن معمولاً زمانی باید درمان بوتاکس را آغاز کنند که دیگر روش‌های درمانی برای آنها کافی نبوده یا تأثیر چندانی نداشته باشد. این روش معمولاً به بیمارانی توصیه می‌شود که:
1. تعداد زیادی از روزها سردرد میگرنی دارند: افرادی که در ماه حداقل ۱۵ روز سردرد تجربه می‌کنند و حداقل ۸ روز از این سردردها میگرنی هستند، معمولاً کاندید مناسبی برای درمان بوتاکس می‌باشند.
2. درمان‌های دارویی یا غیر دارویی بهبودی قابل‌قبولی ایجاد نکرده‌اند: بیمارانی که انواع داروهای پیشگیری‌کننده و مسکن را امتحان کرده و همچنان از میگرن‌های مکرر و شدید رنج می‌برند، بهتر است درمان بوتاکس را بررسی کنند.
3. عوارض داروهای دیگر برایشان آزاردهنده است: برخی بیماران ممکن است به دلیل عوارض جانبی داروهای میگرن یا مصرف مداوم آنها از ادامه درمان خودداری کنند؛ در این شرایط بوتاکس به عنوان یک گزینه جایگزین می‌تواند مؤثر باشد.
4. مشورت با پزشک: قبل از تصمیم به درمان میگرن با بوتاکس، بیماران باید با پزشک متخصص مغز و اعصاب مشورت کنند تا از تناسب این روش با وضعیت خود و آگاهی از روند درمان و عوارض احتمالی مطمئن شوند.
هزینه درمان میگرن با بوتاکس سردرد
هزینه بوتاکس سردرد به طور دقیق مشخص نیست و به عوامل متعددی بستگی دارد. برخی از این عوامل شامل مقدار بوتاکس مصرفی، مهارت و تجربه پزشک، منطقه جغرافیایی، نوع بوتاکس، شدت میگرن و ... است. متاسفانه شرکت‌های بیمه در ایران هزینه بوتاکس را پوشش نمی‌دهند؛ اما برخی پزشکان شرایط پرداخت اقساطی دارند.
سخن پایانی
بوتاکس میگرن به‌عنوان یک روش موثر و تایید شده می‌تواند برای کاهش تعداد و شدت سردردهای مزمن و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به میگرن مزمن مؤثر باشد. هرچند این درمان معجزه‌آسا نیست و به مراقبت‌های بعد از تزریق نیاز دارد، اما برای افرادی که میگرن‌های مکرر و شدید دارند، یک گزینه ارزشمند محسوب می‌شود. توصیه می‌شود پیش از تصمیم‌گیری برای این روش درمانی با پزشک خود مشورت کرده و در مورد مزایا و عوارض احتمالی آن اطلاعات لازم را دریافت کنید.
پست قبلی
پست بعدی
خیر، تاثیر بوتاکس میگرنی معمولاً حدود ۲ تا ۳ ماه ماندگار است و برای حفظ تاثیر باید هر ۱۲ هفته یک بار تزریق تکرار شود.
خیر، افرادی که کمتر از ۱۵ روز در ماه سردرد دارند، زنان باردار یا شیرده، و افرادی با برخی بیماری‌های خاص (مثل میاستنی گراویس) بهتر است از این روش استفاده نکنند و حتماً قبل از تزریق با پزشک مشورت کنند.
بیشتر بیماران پس از تزریق بوتاکس، ممکن است عوارض خفیفی مانند درد، تورم، کبودی در محل تزریق، گردن‌درد و گاهی افتادگی پلک را تجربه کنند که معمولاً موقتی هستند و پس از چند روز برطرف می‌شوند.
دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید