نوار مغز برای تشخیص میگرن

میگرن یکی از اختلالات شایع سیستم عصبی است که با سردرد حاد، حساسیت به نور، صدا و گاهی هم با علائم معینی همچون تهوع و استفراغ همراه است. تشخیص دقیق و سریع این نوع سردرد می‌تواند اهمیت بالایی در بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا داشته باشد.

نوار مغزی برای تشخیص میگرن شیوه‌ای مناسب است که امکان ثبت فعالیت‌های الکتریکی مغز را فراهم می‌کند. این اطلاعات به‌صورت الکتروانسفالوگرام (EEG) ثبت می‌شوند و به ما اجازه می‌دهند تا الگوهای فعالیت الکتریکی مغز را بررسی کرده و تغییراتی که در طول زمان اتفاق می‌افتد را نظارت کنیم.

استفاده از تست نوار مغز به‌عنوان یک ابزار پیشرفته در تشخیص میگرن نه‌تنها می‌تواند تشخیص و مدیریت این اختلال را بهبود بخشد؛ بلکه مسیری نوین را برای تحقیقات بیشتر در زمینه نوروساینس و نیز توسعه روش‌های درمانی جدید فراهم می‌کند. این مسئله از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله از تهران آر ای ام اس، بیشتر به این موضوع پرداخته ایم.

همچنین بخوانید: درمان میگرن بدون دارو

معرفی روش های تشخیص میگرن

تشخیص میگرن معمولاً بر اساس تاریخچه بالینی بیمار، علائم و نتایج آزمایش‌های گوناگون در این زمینه انجام می‌شود. در ادامه، بعضی از روش های تشخیص میگرن معرفی شده‌اند:

• تاریخچه بالینی: پزشک تاریخچه بالینی بیمار را جمع‌آوری می‌کند، از جمله اطلاعات مربوط به نوع و شدت دردها، مدت‌زمان حملات، علائم همراه (اگر وجود دارند)، عوامل تحریک‌کننده و مدیریت حملات گذشته
• تصویربرداری از هسته‌های داخلی: این تست برای بررسی نواحی مغزی و اطراف آن، به‌منظور حذف دلایل غیر میگرنی بررسی می‌شود
• تصویربرداری کامپیوتری: برای تشخیص خونریزی مغزی یا تومورها استفاده می‌شود
• نوار مغز (EEG): ثبت الکتروانسفالوگرام به‌عنوان یک روش غیرتهاجمی که می‌تواند الگوهای فعالیت الکتریکی مغز را ثبت و تحلیل کند
• آزمایش‌های خون: بررسی سطوح هورمون‌ها و دیگر مترابیت‌های خون به‌منظور ارتباط آنها با حملات میگرن
• آزمایش‌های تصویربرداری عروق: از تست‌های مثل آنژیوگرافی با تزریق ماده رنگی به‌عنوان یکی از روش‌های بررسی عروق مغز استفاده می‌شود
• پرسش‌نامه‌ها و روزنامه‌های معیارسنجی میگرن: برخی از پرسش‌نامه‌ها و ابزارهای سنجش میگرن مانند Migraine Disability Assessment (MIDAS) و Headache Impact Test (HIT) می‌توانند به بهبود تشخیص و مدیریت کمک کنند
• آزمایش‌های غذایی و حساسیت: تست بررسی حساسیت به مواد غذایی می‌تواند برخی از عوامل تحریک‌کننده میگرن را شناسایی کند

ترکیب تاریخچه بالینی با یک یا چندین تست می‌تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص دقیق‌تری برای نوع میگرن فراهم کرده و برنامه‌های درمانی مؤثرتری را تعیین کند.

همچنین بخوانید: سرگیجه میگرنی چیست

آیا نوار مغز می تواند میگرن را تشخیص دهد؟

استفاده از نوار مغز به‌عنوان یکی از روش‌های تشخیص میگرن مؤثر است؛ اما کافی نیست. نوار مغز از طریق ثبت الکتروانسفالوگرام (EEG)، فعالیت الکتریکی مغز را ثبت می‌کند. این روش شاید به‌صورت مستقیم تشخیص ندهد، اما ممکن است با مطالعه الگوهای فعالیت الکتریکی مغز از طریق تفسیر نوار مغزی در حالت استراحت و حین حمله میگرن، اطلاعات مفیدی فراهم کند.

الگوهای الکتریکی مغز ممکن است در افراد مبتلا به میگرن تغییر کنند. تحقیقات نشان داده‌اند که در طول حملات میگرن، نوار مغز ممکن است تغییراتی مانند افزایش فعالیت موج تتا (theta) و کاهش فعالیت موج بتا (beta) در مغز را نشان دهد. این تغییرات الکتریکی ممکن است به‌عنوان نشانه‌ای مفید برای تشخیص میگرن به شمار آید.

بااین‌حال، تشخیص میگرن تنها با استفاده از نوار مغز ممکن نیست. اطلاعات به‌دست‌آمده از تاریخچه بالینی، شدت درد، علائم و دیگر تست‌ها نیز نقش مهمی در تشخیص دقیق این بیماری ایفا می‌کنند. نوار مغز برای تشخیص میگرن معمولاً به‌عنوان یک ابزار کلی مورداستفاده قرار می‌گیرد و نیاز به ترکیب اطلاعات مختلف به‌منظور تشخیص جدید میگرن و تعیین برنامه‌های درمانی مناسب دارد.

نتایج نوار مغز در تشخیص میگرن چقدر دقیق است؟

دقت در تشخیص میگرن با نوار مغز، به‌اندازه‌ای که بتوان آن را به‌عنوان یک ابزار تشخیصی خودکار و دقیق برای این بیماری معرفی کرد، هنوز موضوعی قابل‌بحث است. تا کنون، نوار مغز به‌عنوان یک ابزار همراه با سایر اطلاعات برای تشخیص میگرن مورداستفاده قرار می‌گیرد.

نتایج نوار مغز ممکن است در زمان حمله میگرن تغییرات الکتریکی را نشان دهد، اما این تغییرات همواره ناشی از خود میگرن نیستند و ممکن است توسط عوامل دیگری نیز تحت‌تأثیر قرار بگیرند. افرادی که مبتلا به میگرن هستند، همچنین تغییرات مشابهی در الگوهای الکتریکی مغز دارند که باعث کاهش دقت در تشخیص می‌شود.

برای تشخیص دقیق میگرن موارد بیشتری موردنیاز است. استفاده از نوار مغز به همراه این اطلاعات می‌تواند به پزشک کمک کند تا یک تصویر جامع‌تر از وضعیت بالینی بیمار ایجاد کرده و تشخیص دقیق‌تری برای میگرن فراهم آورد.

استفاده از نوار مغز برای تشخیص میگرن چه عوارضی دارد؟

استفاده از نوار مغز برای تشخیص میگرن به‌طورکلی به‌عنوان یک روش غیرتهاجمی معتبر و بدون عوارض شناخته می‌شود. این فرایند تنها اطلاعات الکتریکی مغز را ثبت می‌کند و به نظر می‌رسد که خود تنها اثر جانبی چندانی ندارد. بااین‌حال، در موارد خاص، ممکن است مشکلات یا نقاط ضعفی وجود داشته باشد:

1. تزریق ژل الکترولیت: برای بهبود تماس میان الکترودها و پوست سر، معمولاً ژل الکترولیتی استفاده می‌شود. این ژل ممکن است گاهی باعث ایجاد حساسیت پوست یا حساسیت‌های مربوط به مواد شیمیایی در برخی افراد شود
2. تنگی در مواقع استفاده: افرادی که از نوار مغز استفاده می‌کنند، ممکن است حس تنگی یا ناخوشایندی در طول زمان استفاده از الکترودها یا لباس‌هایی که بر روی سر قرار می‌گیرند، احساس کنند
3. حساسیت نسبت به نور و صدا: ممکن است در طول فرایند ضبط EEG حساسیت به نور و صدا افزایش یابد. این حساسیت ممکن است به دلیل وضعیت غیرطبیعی یا استرس باشد
4. نقاط ضعف در تشخیص نوار مغز: نوار مغز ممکن است در تشخیص برخی از حالت‌ها نقاط ضعف داشته باشد. به‌عنوان‌مثال، برای تشخیص بعضی اختلالات عصبی خاص، نیاز به تست‌های تصویربرداری دقیق‌تر داریم

به‌طورکلی، عوارض نوار مغز اغلب کم‌اند و این روش به طور گسترده در تشخیص بسیاری از اختلالات عصبی به کار می‌رود.

مراحل انجام نوار مغز برای تشخیص میگرن

نوار مغز در بیمارستان‌ها، مراکز پزشکی، و دفاتر پزشکان انجام می‌شود. مراحل اصلی این فرایند به شرح زیر است:

• آماده‌سازی

فرد موردنظر به‌عنوان بخش اولیه از این فرایند، نیاز به تمیزشدن پوست سر دارد. این تمیزی ممکن است با شستشوی معمولی یا حتی استفاده از الکل برای حذف هر گونه چربی یا الکترولیت اضافی صورت گیرد

• الکترودها و لباس نوار مغز

الکترودها به سر فرد متصل می‌شوند. این الکترودها از جنس فلز هستند و به‌صورت معمول در نقاط مختلف سر قرار می‌گیرند. لباس برای نوار مغز شامل بندهای الاستیک است که برای نگه‌داشتن الکترودها و ثبت اطلاعات الکتریکی مغز بر روی کاغذ ضروری است

• ضبط الکتروانسفالوگرام (EEG)

در این مرحله، نوار مغز شروع به ضبط فعالیت الکتریکی مغز می‌کند. فرد می‌تواند در حالت استراحت بنشیند یا در صورت نیاز، حرکت خاصی انجام دهد تا الگوهای مختلف الکتریکی مغز ثبت شوند

• زمان ثبت

زمان ثبت نوار مغز معمولاً بین 20 تا 60 دقیقه است. در این مدت، الکترودها به‌صورت مداوم فعالیت‌های الکتریکی مغز را ثبت می‌کنند

• پایان فرایند و تجزیه‌وتحلیل نتایج

پس از پایان فرایند ثبت، نتایج به کمک کامپیوتر یا تجهیزات خاص تجزیه‌وتحلیل می‌شوند. پزشک یا تکنسین متخصص الگوها و تغییراتی که در الکتروانسفالوگرام ظاهر شده‌اند را بررسی می‌کند

کارهای لازم هنگام انجام نوار مغز میگرن

برای انجام نوار مغز میگرن و تهیه نتایج دقیق، رعایت چند نکته مهم بسیار حیاتی است:

• عدم مصرف مواد مخدر و الکل

از شب قبل از انجام نوار مغز، باید از مصرف هرگونه مواد مخدر و الکل خودداری شود. این مواد ممکن است تأثیرات الکترانسفالوگرام (EEG) را تغییر و نتایج را تحت‌تأثیر قرار دهند

• عدم مصرف قهوه و نیکوتین

مصرف قهوه و سیگار (نیکوتین) نیز می‌تواند تأثیرات مختلفی بر الکترانسفالوگرام داشته باشد. بهتر است از قبل از انجام نوار مغز، از مصرف این مواد خودداری شود

• پوست تمیز

قبل از انجام نوار مغز، سر و پوست باید تمیز و خشک باشند. مواد چربی ممکن است باعث کاهش کیفیت اتصال الکترودها به پوست شود

• لباس مناسب

باید لباس‌هایی پوشید که به سروصورت فشار وارد نمی‌کنند و الکترودها را به‌درستی نگه می‌دارند

• تعیین حالت حمله میگرن

اگر فرد در حالت حمله میگرن است یا علائم میگرن را دارد، باید سریعاً در همان حال به پزشک مراجعه کند. این اطلاعات ممکن است در تشخیص و درک بهتر الگوهای الکترانسفالوگرام کمک کند

• تعیین دقیق اطلاعات در مورد داروها

اگر فرد هرگونه داروی تجویز شده مصرف می‌کند، باید به پزشک یا تکنسین اطلاع داده شود. برخی از داروها ممکن است تأثیرات جانبی روی نتایج داشته باشند.

با رعایت این نکات، می‌توان به بهترین نتایج از نوار مغز در تشخیص میگرن دست‌یافت.

آیا استفاده از نوار مغز برای تشخیص میگرن بهتر از روش های دیگر است؟

استفاده از نوار مغز برای تشخیص میگرن یکی از ابزارهای رایج است. هر روش تشخیصی برای میگرن مزایا و محدودیت‌های خود را دارد و باید باتوجه‌به موارد مختلف بیمار و شرایط خاص، پزشک تصمیم بگیرد که کدام روش یا ترکیبی از روش‌ها برای تشخیص بهترین نتیجه را خواهد داد.

سخن پایانی

تشخیص میگرن در اولین نگاه به نظر ساده می‌رسد، اما درعمل، ممکن است چالش‌برانگیز باشد. دلیل این امر این است که میگرن به‌عنوان یک بیماری مزمن و پیچیده با علائم متنوعی همراه است و تشخیص آن نیاز به‌دقت و شناخت خوبی از طرف پزشک دارد. بااین‌حال نوار مغز برای میگرن می‌تواند شیوه‌ای بسیار مؤثر باشد که در تشخیص سریع کمک می‌کند. اگر علاِیم میگرن را در خود دیدید سریعاً به پزشک مراجعه کرده تا روند درمان را پیش بگیرید.