معرفی مهم ترین نشانه ها و علائم میگرن

میگرن به‌عنوان یک بیماری نورولوژیک شناخته می‌شود و عمدتاً با سردردهای شدید همراه است. این بیماری علائمی مانند تهوع، استفراغ، مشکل در صحبت‌کردن، بی‌حسی یا مورمورشدن، حساسیت به نور و صدا دارد. این نوع سردرد می‌تواند به دلایل مختلفی ظاهر شود، اما مهم‌ترین آنها استرس، تغییرات هورمونی (مثل دوران پریودی در زنان)، مصرف برخی غذاها یا نوشیدنی‌ها، کمبود خواب یا حتی تغییرات در شرایط آب‌وهوایی است.

میگرن معمولاً با بررسی تاریخچه بالینی بیمار، علائم عمومی و تست‌های مختلف قابل‌تشخیص است. استفاده از دارو، تغییر سبک زندگی یا استفاده از تکنیک‌های مدیریت استرس ممکن است این بیماری را درمان کند. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با علائم میگرن بیشتر آشنا کنیم، پس تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

مطالعه بیشتر: میگرن چیست؟

علائم و نشانه های میگرن 

برخی از نشانه‌های میگرن خود را چند روز قبل از شروع سردرد نشان می‌دهند که به آن مرحله پیش نشانه می‌گویند. برخی از علائم این مرحله عبارتند از:

• افسردگی
• خمیازه زیاد
• پیش فعالی
• میل شدید به غذا
• سفتی گردن
• تحریک پذیری
• خستگی زیاد

بعد از مرحله پیش نشانه، مرحله دیگری به نام اورا شروع می‌شود و علائم میگرن در این مرحله عبارتند از: 

• مشکل در صحبت کردن به صورت واضح
• از دست دادن موقت دید
• احساس سوزن سوزن شدن بدن
• دیدن اشکال، نور و لکه‌های روشن

در مرحله حمله که شدیدترین مرحله میگرن است و می‌تواند تا چندین روز ادامه داشته باشد، علائم از فردی به فرد دیگر ممکن است متفاوت باشد. این علائم عبارتند از:

• سرگیجه یا ضعف
• تهوع
• حساسیت به نور و صدا
• درد تبض دار
• احساس درد در یک طرف سر

همانطور که می‌دانید، میگرن انواع مختلفی دارد، علائم هر کدام از آن‌ها می‌تواند متفاوت باشد. در ادامه شما را با علائم انواع میگرن به صورت مجزا آشنا می‌کنیم تا در صورت مشاهده این علائم به فکر تشخیص و درمان به موقع باشید. توجه داشته باشید که در حال حاضر تشخیص میگرن با نوار مغز امکان‌پذیر است. البته همواره مشاوره با یک پزشک متخصص بهترین راه برای تشخیص و درمان انواع بیماری است.

علائم میگرن چشمی

میگرن چشمی یکی از انواع میگرن است. میگرن چشمی یا میگرن اپتیک (Migraine with aura) نوع خاصی از میگرن است که علائمی مانند درد در چشم و سردرد شدید دارد. برخی از مهم‌ترین علائم میگرن چشمی شامل موارد زیر است:

• دیدن نورهای درخشان: افراد ممکن است نورهای درخشان، معمولاً در شکل‌ها و الگوهای هندسی، مشاهده کنند. این نورها به نام "اسکوتوما" نیز شناخته می‌شوند.
• تاری دید: برخی از افراد احساس تاری دید می‌کنند و اجسام ممکن است در چشم آنها کمی مبهم یا مات به نظر بیایند.
• اختلال در میدان دید: در برخی موارد، فرد ممکن است بخشی از میدان دید خود را از دست بدهد.
• افزایش حساسیت به نور و صدا: قبل از حمله سردرد میگرنی، در بسیاری از افراد احساس حساسیت به نور و صدا افزایش می‌یابد.
• تغییر در حالت هوشیاری: برخی از افراد ممکن است تغییراتی در حالت هوشیاری خود احساس کنند و حسی مانند گیجی داشته باشند.

علائم میگرن گوش

میگرن گوش نیز نوعی دیگر از انواع میگرن است و با نام بیماری منیر (Meniere's disease) نیز شناخته می‌شود. علائم میگرن گوش یا منیر گوشی شامل سرگیجه شدید، وزوز گوش، کاهش شنوایی، گیجی، عدم تعادل و احساس پری در گوش است. لازم به ذکر است که درمان میگرن بدون دارو با استفاده از دستگاه آر تی ام اس امکان‌پذیر است. توجه داشته باشید که برای تشخیص دقیق بهتر است به یک پزشک متخصص گوش و حلق و بینی یا نورولوژیست مراجعه کنید.

علائم میگرن هاله ای

میگرن هاله‌ای (Migraine with Aura) نوع دیگری از میگرن است و اغلب قبل از سردرد با علائم بصری یا حسی شروع می‌شود. این علائم، به‌عنوان "هاله" شناخته می‌شوند و معمولاً ۱۰ تا ۳۰ دقیقه قبل از شروع حمله سردرد بروز می‌کنند. سایر نشانه‌های میگرن هاله‌ای به شرح زیر است:

• درد شدید چشم: افراد ممکن است درد یا فشار شدیدی در یک یا هر دو چشم تجربه کنند.
• دیدن هاله: هاله‌ها معمولاً به شکل الگو، خطوط یا نقاط درخشان هستند. این علائم به طور معمول در قسمت مرکزی میدان دید ظاهر می‌شوند.
• کاهش بینایی: در برخی افراد بینایی کاهش می‌یابد و فرد ممکن است بخشی از دید خود را به مدت کوتاهی از دست بدهد.
• احساس سوزش و خارش در چشم: احساس سوزش یا خارش در چشم‌ها از علائم دیگر این بیماری است.

پس از این علائم سردرد شدید شروع می‌شود و ممکن است چند ساعت یا چند روز طول بکشد. البته در برخی موارد افراد این حالت‌ها را ندارند و فقط دچار سردرد می‌شوند.

علائم میگرن عصبی

یکی دیگر از انواع میگرن، میگرن عصبی نام دارد. علائم این نوع میگرن نیز شبیه دیگر انواع این بیماری بوده و شامل سردرد شدید، تغییرات بینایی، درد شدید چشم یا علائم حسی همراه است. به‌طورکلی میگرن بین خانم‌ها شایع‌تر بوده و می‌تواند در دوران قاعدگی تشدید یابد. برخی از افراد نیز دچار میگرن مزمن هستند که هر ماه بیش از ۱۵ روز طول می‌کشد.

در این حالت حتماً باید به پزشک متخصص مراجعه شود و فرد تحت درمان اصولی قرار بگیرد. شاید این طور به نظر برسد که این بیماری قابل‌درمان نیست، اما با روش‌های اصولی و داروهایی که پزشک متخصص توصیه می‌کند می‌توان انواع میگرن را کنترل و مدیریت کرد و علائم آن را کاهش داد.

نشانه میگرن وستیبولار

میگرن وستیبولار یا همان سرگیجه میگرنی (Vestibular Migraine) نوع خاصی از میگرن است که علائم آن به‌عنوان "وستیبولار" شناخته می‌شوند. این نوع میگرن معمولاً با سرگیجه و اختلالات وستیبولار (سیستم تعادل) همراه است. اکثر نشانه‌های میگرن شبیه به هم هستند و فقط در برخی موارد ممکن است با یکدیگر فرق داشته باشند. به طور کلی علائم میگرن وستیبولار شامل موارد زیر است:

• سرگیجه: حالت شدید دیزینس (گیجی) که ممکن است تا چند دقیقه یا حتی ساعت‌ها ادامه داشته باشد.
• عدم تعادل یا ناتوانی در حرکت: افراد ممکن است احساس عدم تعادل، لرزش یا ناتوانی در حرکت داشته باشند.
• اختلالات شنوایی: در این نوع میگرن فرد ممکن است مشکلات شنوایی ناگهانی، سروصدای دردناک در گوش یا مشکل در تمرکز روی صداها را تجربه کنند.
• اختلالات بینایی: برخی افراد دچار اختلال بینایی می‌شوند و ممکن است علائمی مانند مشکل در دیدن اجسام یا حتی دیده‌شدن نور یا الگوهای خاص را تجربه کنند.
• حساسیت به نور و صدا: مانند سایر انواع میگرن، در این حالت نیز علاوه بر حمله سردرد، فرد به نور و صدا نیز حساس می‌شود. در این حالت بهتر است فرد در یک اتاق بدون سروصدا و تاریک استراحت کند تا شدت سردرد و علائم کاهش یابد.

لازم است بدانید که در مواردی از میگرن وستیبولار، حتی بدون حمله سردرد، اختلالات شدید رخ می‌دهد. برای تشخیص و درمان میگرن وستیبولار، مشاوره با یک پزشک متخصص، به‌عنوان‌مثال نورولوژیست یا متخصص گوش و حلق و بینی، ضروری است. در میگرن‌های عادی اغلب مصرف مسکن و خوابیدن در اتاق تاریک و بدون سروصدا توصیه می‌شود. اما در انواع دیگر میگرن یا میگرن مزمن فرد بیمار باید تحت درمان اصولی و پزشکی قرار بگیرد. توجه داشته باشید که این علائم اغلب گذرا هستند و در زمان عود میگرن بروز پیدا می‌کنند و فرد پس از بهبودی دیگر این علائم را ندارد.

علائم میگرن در نوجوانان

میگرن در نوجوانان نیز همانند افراد دیگر است و در برخی موارد ممکن است علائم متفاوتی نسبت به سایر افراد داشته باشد. به‌طورکلی علامت اصلی میگرن، سردرد شدید و مزاحم است که می‌تواند تا ۷۲ ساعت یا بیشتر طول بکشد. برخی از نوجوانان ممکن است قبل از حمله سردرد خود علائم مختلفی را تجربه کنند. این علائم ممکن است شامل تغییرات در دید، حساسیت به نور یا صدا و یا تاری دید باشد. عدم تعادل، گیجی، یا حتی سرگیجه از دیگر علائم شایع میگرن در نوجوانان است.

همچنین بسیاری از افراد ممکن است همراه با میگرن حالت تهوع یا استفراغ را نیز تجربه کنند. حتی فرد همراه با سردرد به نور و صدا نیز حساس می‌شود. در نوجوانان تغییرات در خلق‌وخو مانند افسردگی گذرا و افزایش هیجانات نیز ممکن است رخ دهد. علاوه بر این حملات میگرن ممکن است تأثیر منفی بر توجه و تمرکز نوجوانان داشته باشد. باتوجه‌به وجود این علائم، مشاوره با پزشک یا متخصص نورولوژی برای تشخیص دقیق و مدیریت مؤثر میگرن در نوجوانان، اهمیت بسیار زیادی دارد. درمان‌های مختلف، از جمله داروها، تغییر در سبک زندگی و تکنیک‌های مدیریت استرس، می‌تواند به بهبود علائم کمک کند.

توجه داشته باشید که خوددرمانی روش مؤثری برای درمان این بیماری نیست و حتماً باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک با انجام معاینات، آزمایش و تست‌های مختلف می‌تواند به طور دقیق نوع میگرن را تشخیص دهد و متناسب با آن روش‌های درمانی مختلف را به بیماران توصیه کند. امروزه با پیشرفت علم راهکارهای درمانی برای میگرن نیز افزایش‌یافته است و اغلب متخصصان از روش‌های درمانی به روز و نوین برای درمان میگرن و کاهش علائم آن استفاده می‌کنند.

تفاوت علائم سردرد میگرنی در مردان و زنان

در جدول زیر تفاوت علائم میگرن در زنان و مردان به صورت خلاصه و قابل فهم ارائه شده است:

چه عواملی احتمال بروز میگرن را افزایش می‌دهد؟

متاسفانه هنوز علت دقیق بروز میگرن مشخص نشده است، اما برخی علل هستند که باعث افزایش احتمال سردرد میگرنی می‌شوند. در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• استرس و اضطراب
• قرار گرفتن در معرض نور چشمک زن
• کم خوابی و کم خوردن غذا
• افزایش وزن
• حساسیت‌های غذایی
• برنامه غذایی نامناسب

چرا نشانه های میگرن در افراد مختلف متفاوت است ؟

تفاوت علائم میگرن در افراد مختلف و مکانیسم‌های مغزی مرتبط با آن به عوامل پیچیده‌ای بستگی دارد. میگرن یک اختلال عصبی پیچیده است که در آن عوامل ژنتیکی، محیطی، هورمونی و تفاوت‌های ساختاری و عملکردی در مغز نقش دارند. علائم میگرن نتیجه تعاملات پیچیده‌ای بین سیستم عصبی مرکزی، سیستم عروقی و مواد شیمیایی مغز است. برخی از این مکانیسم‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

1. فعال‌سازی شبکه سه‌قلو-عروقی
   تحریک عصب سه‌قلو (Trigeminal Nerve) در مغز باعث آزاد شدن نوروپپتیدهایی مانند پپتید مرتبط با ژن کلسی‌تونین (CGRP) می‌شود که باعث التهاب و گشادشدن عروق خونی در مغز می‌گردد. این فرآیند می‌تواند سردرد ضرباندار و علائم التهابی را ایجاد کند.

2. اختلال در انتقال‌دهنده‌های عصبی
   تغییرات در میزان انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند سروتونین نقش مهمی در ایجاد میگرن دارند. کاهش سطح سروتونین می‌تواند باعث حساسیت بیش از حد به محرک‌ها و تحریک مسیرهای درد شود.

3. انتشار افسردگی قشری (Cortical Spreading Depression)
   این پدیده یک موج الکتریکی غیرطبیعی در سطح مغز است که می‌تواند باعث اختلال در عملکرد قشر مغزی شود. این مکانیسم با علائم هاله (مانند دیدن نورهای درخشان یا اختلالات بینایی) و تغییرات حسی مرتبط است.

4. افزایش حساسیت مغزی (Central Sensitization)
   در برخی افراد، مغز به طور غیرطبیعی نسبت به محرک‌های بی‌ضرر حساس می‌شود. این امر می‌تواند باعث ایجاد علائمی مانند حساسیت به نور، صدا و بو شود.

5. تأثیر هورمون‌ها
   هورمون‌هایی مانند استروژن می‌توانند بر حساسیت مغزی و مسیرهای عصبی اثر بگذارند. این موضوع توضیح می‌دهد که چرا میگرن در زنان در دوران قاعدگی یا بارداری بیشتر رخ می‌دهد.

6. اختلال در جریان خون مغزی
   تغییرات موقتی در جریان خون نواحی مختلف مغز می‌تواند به علائم میگرن مانند سرگیجه، تهوع یا بی‌حسی منجر شود.

سخن پایانی

در این مطلب در مورد علائم میگرن صحبت کردیم. باتوجه‌به مطالب ذکر شده در این مقاله، میگرن یک بیماری عصبی است که اغلب سردردهای شدیدی به همراه دارد. افراد مبتلا به آن ممکن است قبل از حمله سردرد علائم دیگری مانند اختلال در دید، حساسیت به نور و صدا و حتی تاری دید را تجربه کنند.

حملات سردرد میگرن ممکن است تا ۷۲ ساعت یا بیشتر ادامه داشته باشد و معمولاً با سرگیجه، تهوع و استفراغ همراه است. این علائم می‌توانند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشند. در نتیجه برای تشخیص درست و مدیریت صحیح این بیماری، مشاوره با یک پزشک متخصص مغز و اعصاب یا نورولوژیست اهمیت بسیار زیادی دارد.